48 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • Kasım / 2024 MAKALE İçme Suyu Şebekesinde Gelir Getirmeyen Su Nasıl Ölçülür, İzlenir ve Önlenir MUSTAFA ÖZTÜRK MNE Proje ilave basınç kontrol vanası montajı yapılabilir. İzole bölgenin en yüksek kotundaki binaların en üst katındaki abonelerin ihtiyacını karşılayacak düzeydeki su basıncı hesaplanmakta ve basınç kontrol vanası ile bu de ere ayarlanarak basınç regülasyonu yapılmaktadır. Su kayıplarını/sızıntılarını ve boru arızalarının miktarını azaltmak ve su dağıtım şebekelerinin faydalı ömrünü uzatmak için yüksek olan basıncı optimize etmek gerekmektedir. Fakat şebekeden su alan tüketicilerin tamamının basınçlı su kaynağından istifade edebilmesi için basıncın şebekede izin verilen minimum değerden daha düşük olmaması gerekmektedir. Bu sebeple basıncın hassas bir şekilde yönetilip su kayıpları ve boru arızalarının azaltılması ve abonelerin suya erişiminin aksamaması önemlidir. Basınç ölçüm yönetimi, iyi yapılandırılmış bir fiziki su kayıpları yönetim stratejisi içinde yer alması gerekli olan temel unsurlardan birisidir. İçme suyu şebeke sistemi ölçülebilir de ilse yönetilemez. Su dağıtım sistemindeki ayrı bölgelerin oluşumu, izole ölçülebilir bölgeleri ((İÖB) (DMA'lar)) olarak adlandırılır, hem sistem hem de sızıntı özelliklerini teşhis etmek için pragmatik bir yaklaşım olabilir. Su dağıtım sistemlerinin birer parçası olan izole ölçülebilir bölgeleri, şebekenin diğer bölgelerinden vanalama ve tapalama gibi yöntemlerle ayrılan, bir veya birkaç girişten beslenen, hidrolik olarak müstakil çalışan bölgelerdir. Su dağıtım şebekesinin bir bölgesine giren boru akımı sayısı arttıkça bu bölgenin basıncında düzenleme yapmak zor hale gelir. Bu sebeple yüksek basınçların düşürülerek yönetilmek istendiği bir su dağıtım şebekesi bölgesinin mümkün olduğunca az girişten beslenmesi, burada hidrolik bütünlüğün 12. ŞEBEKENIN İZOLE ÖLÇÜM BÖLGELERINE (DMA) BÖLÜNMESI Basınç yönetimi, bir dağıtım sistemi boyunca su basıncının optimum seviyelerde hassas bir şekilde kontrol edilmesini ve düzenlenmesini içerir. Bu strateji sadece basıncı düşürmekle ilgili değildir; verimlilik ve güvenilirliği dengelemek için basıncı optimize etmekle ilgilidir. Borulardaki aşırı yüksek basınç sızıntıları hızlandırabilir ve boru patlamalarını şiddetlendirerek su kaybının artmasına neden olabilir. İçme suyu dağıtım sistemlerinde yüzeye çıkmayan sızıntların yönetilmesinde Aktif Kaçak Kontrolü (AKK) yaklaşımı kullanılmaktadır. AKK, sızıntının farkına varılması, yerinin tespiti, onarılması, izlenmesi ve kontrol edilmesi çalışmalarını kapsamaktadır. Tüketicilere yeterli su sağlamak için su dağıtım şebekelerinde yüksek basınçların sağlanması, su tesisleri için esastır. Böylece kullanıcıların su talepleri karşılanır ve belediye görevleri yerine getirilir. Öte yandan su dağıtım şebeklerindeki yüksek basınçlar, sızıntıya bağlı çok sayıda boru patlamasına/sızıntısına/ kırılmaların aşırı su tüketimine ve su kaybına neden olabilir. Özellikle geceleri azalan su tüketimine bağlı olarak basınçlar artmakta ve su dağıtım şebeklerini daha kırılgan hale gelmektedir. Bu nedenle baskıyı yönetmek, su dağıtım şebeklerinin güvenilirliğinde ve dayanıklılığında çok önemli bir role sahiptir. İzole sayaç bölgesi içerisinde, bölge farklılıklarından kaynaklanan yüksek su basıncı oluşuyorsa, izole bölge sayaç rögarındaki basınç kontrol vanası ile basınç regülasyonu yapılır. Gerekli durumlarda, izole sayaç bölgesi içerisinde de 3. Bölüm
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=