50 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • Kasım / 2024 bağlantı sayısı, abone sayısı, depo beslenim ve basınç bölgesi, topoğrafya (etkin basınç yönetimi için kot farkı mümkün mertebe çok değişmemeli), özel ve büyük tüketimli abonelerin varlığı (okul, hastane, askeri alan vb.), doğal yapıların varlığı (akarsu, kanal, ana yol, demir yolu vb.), Şebekenin mevcut durumu, arıza ve sızıntı yoğunlukları şeklindedir. BÖA büyüklükleri ile ilgili kesin kurallar olmamakla birlikte BÖA büyüklü ü genellikle kent şebekesindeki servis bağlantısı sayısına göre belirlenmektedir. IWA, izole ölçüm bölgeleri İÖB (BÖA) Kllavuz Notlarında 500 ila 3.000 kadar bina bağlantısına kadar bir bölge boyutu önermektedir. Büyük bölgelerde, sızıntıya bağlı debi değişikliklerinin tespit edilmesi zordur. Daha az bağlantı sayısı daha iyidir ancak maliyetlidir. İzole ölçüm bölgelerinde vanalar kısa bir süre için kapatılırken aynı anda akış hızının ölçümleri yapılır. Belirli bir vananın kapatılmasının ardından akış hızındaki ortaya çıkan azalma, dağıtım sisteminin o bölümündeki toplam sızıntıyı ve meşru gece tüketimini gösterir. Eğer ortaya çıkan azalma, izole edilen bölümdeki müşteri sayısı ve türü dikkate alındığında beklenenden daha fazlaysa, bu bir sızıntının göstergesidir. Basınç yönetimi yapılabilmesi için Basınç Kontrol Vanaları (BKV) ile Basınç Kontrol Alanları (BKA) oluşturulması ve düzenli olarak izlenmesi gerekmektedir. Basınç yönetiminin en basit formu yüksekliğe göre bölgelere ayırmak olsa da hızlı basınç düşüşleri ve basınç dalgalanmalarından kaçınmak için daha gelişmiş basınç yönetim metotlarına geçilmektedir. İzole Alt Bölge oluşturmak için kapatılması gereken vana sayısı mümkün oldu unca az olmalıdır. Basınç yönetiminin en basit formu yüksekli e göre bölgelere ayırmak olsa da hızlı ve yönetilebilirliğin sağlanması için önemlidir. Bu öneme binaen, yönetimi belediyeler ve su idarelerinin uhdesinde bulunan su dağıtım sistemlerinin İÖB’lerine bölünerek su dağıtım sistemlerinin daha verimli ve sağlam idare edilmesi günümüzde gittikçe yaygınlaşan bir trend olarak öne çıkmaktadır. Eğer basınç yönetimi tatbik edilecekse, bunun ancak İÖB haline getirilmiş su dağıtım şebekesi bölgelerinde gerçekleştirilmesi öngörülmektedir. Her Bölge Ölçülü Alan (BÖA) izole ölçülebilir bölgelerin (ideal olarak akış/basınç sürekli olarak ölçülen bir girişi (belki bir çıkışı) olacaktır. Bu, akıştaki ani artışların (büyük sızıntı) izlenmesini ve tespit edilmesini ve alt İÖB'nin tüketim akışının kesin olarak tahmin edilmesini sağlar. Su dağıtım şebekelerinde oluşan kayıp/kaçak oranı, terfi veya cazibe ile sağlanan basınç ile doğrudan bağlantılıdır. Öncelikle içme suyu şebeke sistemi üzerinde ölçülebilir bölgeler oluşturmak gerekir. Eski tip dağıtım sistemlerindeki borular büyük oranda birbirleri ile bağlantılı olduğu için yönetim ve ölçüm mümkün olmamaktadır. Şebekenin daha verimli yönetilebilmesi için, İÖB denilen kendi içerisinde ölçülebilir ve izole bölgelere ayrılması gerekir. Her bölge hidrolik olarak diğer basınç bölgesinden ayrılır ve karşımıza kontrol edilebilir bir şebeke modeli çıkar. İçme suyu Şebeke sisteminde basınç kontrol edilmezse su kayıpları artar ve yüksek basınç nedeniyle arızalar çoğalır. Hidrolik olarak birbirinden ayrılan izole ölçülebilir bölgelerinde hem kayıpları azaltmak hem de arıza sayısını düşürmek için bölgenin karakteristi ine uygun olarak ihtiyaca göre basınç sağlanmalıdır. Dinamik basınç yönetimi uygulaması ile birlikte gece debisi takip edilmeli ve yönetim bu doğrultuda devam etmelidir. Büyük su dağıtım sistemlerinde (WDS) ortalama basıncın tahmini zor olabilir. Bu tür ağlar daha küçük izole ölçülebilir bölgelerine veya basınç yönetim alanlarına (PMA'lar) bölünmeli ve ILI bu ayrı bölgeler için tahmin edilmelidir. ILI'nin 1,5 değerini aştığı İÖB'lerinde daha fazla su kaybı yönetimi yapılmalıdır. Tek beslemeli izole ölçüm bölgelerinin tercih edilmesi ile ilave arz güvenli i için birden fazla beslemenin dahil edilmesi ihtiyacı arasındaki dengedir. Geniş dağıtım şebekelerini, özellikle de altyapısı zayıf olanları, şebeke bölgelerine ve alt Bölge Ölçülü Alanlarına (BÖA) ayırmadan etkin bir şekilde yönetmek mümkün değildir. BÖA tasarımında genel olarak göz önüne alınan parametreler, şebeke uzunluğu, servis MAKALE Şekil 12.1. Büyük bir içme suyu dağıtım şebekesinde birkaç DMA oluşturulabilir.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=