40 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • 01 / 2025 MAKALE TÜRKIYE’DE ATIK SU ARITMA, SULAMA VE İÇME SUYUNDA MIKROHES POTANSIYELI MUSTAFA ÖZTÜRK MNE PROJE 1. GİRİŞ Küresel enerji tüketimindeki artış, küresel yıllık birincil enerji talebinin %44’ünü temsil eden doğal gazın öncülük ettiği fosil yakıt talebinde bir artışa dönüşmüştür. Bu büyüme, teknolojik devrim ve her şeyden önce soğutma, ısıtma ve ulaşım talebi nedeniyle artan enerji gereksinimleri olan bir ekonomi tarafından yönlendirilmektedir. Bu bağlamda, küresel enerjiyle ilgili CO2 emisyonları 2018’de %1,7 artarak yıllık 33,1 Gt CO2’lik tarihi bir yüksekliğe ulaşmıştır; bu, yenilenebilir enerjilerdeki büyümeye rağmen küresel ekonomik çıktıdaki her %1 büyüme için yaklaşık %0,5’lik bir artışı temsil etmektedir. Bu rakamlar, enerji üretim sisteminin küresel dönüşümüne olan tartışmasız ihtiyacı desteklemektedir. Suyun çıkarılması, temini, arıtılması ve dağıtımı ile kentsel sektördeki atık su arıtımları için enerji talebi büyük miktarda enerji gereksinimi anlamına gelmektedir. 2020 yılında Avrupa’da üretilen belediye atık su miktarı 55 km3’dür. 2022 yılında Türkiye’de alıcı ortamlara 16,4 milyar m3 atık su deşarj edilmiştir. Dünyada üretilen elektriğin %2 ila %3’ü suyun üretimi, dağıtımı ve arıtımında kullanılmaktadır. Almanya’da 1 m3 atık su arıtımı için ortalama 0,4 kWh elektrik tüketilirken, Çin’de 0,29 kWh, ABD’de 0,20 kWh/m3 ve Japonya’da 0,26 kWh/m3 olduğu belirtilmektedir. Geleneksel evsel AAT’lerinde işletme maliyetinin yaklaşık %25-40’ni enerji giderleri oluşturmaktadır ve arıtılmış atıksu başına enerji tüketim değeri 0,3-2,1 kWh/m3 arasında değişmektedir. Su sektöründe enerji geri kazanımı ve CO2 azaltımı için mikroHES fırsatları vardır. Burada, İçme suyu, sulama suyu ve atık su sektörleri için altı AB ülkesinde (İrlanda, Kuzey İrlanda, İskoçya, Galler, İspanya ve Portekiz) toplanan bir veri setini kullanarak bu potansiyelin geniş ölçekli bir değerlendirmesi yapılmıştır. Toplanan veriler ekstrapolasyon yapılarak, toplam yıllık mikroHES potansiyelinin varsayımlara bağlı olarak 482,3 ile 821,6 GWh arasında olduğu ve; • İrlanda (15,5-32,2 GWh), • İskoçya (17,8-139,7 GWh), • Kuzey İrlanda (5,9-8,2 GWh), • Galler (10,2-8,1 GWh), • İspanya (375,3-539,9 GWh), • Portekiz (57,6-93,5 GWh), arasında bölündüğü ve içme suyu (%43-67), sulama
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=