46 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • 01 / 2025 Böylece dönen mille elektrik enerjisi üretilir. MikroHES yapımına karar verilmeden önce AAT’lerinde arıtılmış suyun düşü yüksekliği tespit edilmeli ve akış hızı (debi) ölçülmeli. MikroHES kapasitesinin belirlenmesi ve projelendirilmesi bu verilere göre yapılır. Düşü yüksekliğine ve arıtılmış atık su akış hızına (debisine) bağlı olarak üretilecek teorik elektrik enerjisi miktarı Tablo 1’de verilmiştir. Burada güvenirlik değeri olarak enerji verimliliği faktörü 0,7 alınmıştır. Tablo 1 incelendiği zaman arıtılmış atık su düşü yüksekliği ve akış hızı (debi) arttıkça elektrik enerjisi üretim potansiyeli artmaktadır. Diğer yandan, AAT’i düşü yüksekliğine ve arıtılmış atıksu debisine bağlı olarak en geçerli, potansiyel olarak geçerli ve geçersiz enerji üretim uygulanabilirliği Tablo 2’de verilmiştir. Akış hızı (debi) ile düşü yüksekliğine bağlı olarak mikrohes’in uygulanabilirliği Tablo 2 incelendiği zaman koyu yeşil ile gösterilen alanlarda enerji üretim potansiyeli oldukça yüksek ve uygun olduğu bölgelerdir. Atık su akış hızı (debi) 0,2 m3/saniyenin üzerinde ise 1 m gibi düşük düşü yüksekliği olan AAT’lerinde dahi elektrik enerjisi üretmek mümkündür. Düşü yüksekliği 3 m’den daha azsa “ultralow düşü yüksekliği” terimi kullanılır. Düşük düşü yükseklikli bir hidro plan, yüksek akış hızını karşılamak için büyük bir geçiş/açıklık gerektirir, bu da düşük düşü yüksekliği türbinleri, kaçınılmaz olarak daha büyük boyutlu ve pahalı hale getirir ve sonuç olarak bir dizi mühendislik zorluğu oluşturur. Buna ek olarak, düşük düş yüksekliği planları, düşü yüksekliği suyu ve çıkış suyu seviyelerindeki değişiklik nedeniyle çok fazla akış dalgalanmasına neden olur. Bu varyasyon, 3 m’lik bir düşü yüksekliğinin 1 m’ye düşürülmesi, sistem güvenilirliğinin ve güç çıkışının azaltılması anlamına gelebilir. Düşük düşü yüksekliği bölgeleri, akış suyu hidroliği planlarında daha yaygın olma eğilimindedir, ancak AAT’i çıkışlarında da Şekil 2. AAT’de MikroHES Uygulaması Akım Şeması Tablo 1. AAT’de Düşü Yüksekliği ve Atık Su Debisine Göre Üretilen Elektrik Enerjisi Tablo 2. Akış Hızı (Debi) ile Düşü Yüksekliğine Bağlı Olarak MikroHES’in Uygulanabilirliği Arıtılmış atık su Ana vana Atık su bazlı hadel enerji santralinin akış şeması Cebri boru Tranformatör Türbine Dış akış İndüksiyon jeneratörü Düşü Yüksekliği, m Akış hızı (debi) (L/sn) 05 10 15 20 25 40 60 80 Güç çıkışı (W) 2 69 137 206 275 343 549 824 1099 4 137 275 412 549 687 1099 1648 2197 6 206 412 681 824 1030 1648 2472 3296 8 275 549 824 1099 1373 2197 3296 4395 10 343 687 1030 1373 1717 2747 4120 5494 14 481 961 1442 1932 2403 3846 5768 7691 20 687 1373 2060 2747 3434 5494 8240 10987 30 1030 2060 3090 4120 5150 8240 12361 16481 40 1373 2747 2940 5494 6867 10987 16481 21974 MAKALE
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=