52 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • 01 / 2025 yapacağı varsayılmıştır. Bu nedenle, kaydedilen durumlarda günlük akış hızı, tasarım akış hızı değeri mikroHES çıktısını tahmin etmek için kullanılır. PAT türbinleri, 500 kW kapasiteye kadar enerji üreten klasik türbinlere göre 10 kat daha ekonomiktir ama enerji verimliliği düşüktür. Arıtılmış atık su debisinde değişkenlik söz konusu ise paralel birkaç türbin ünitesi birlikte kurulabilir. Böylece suyun boşa akması önlenir. PAT türbin sistemi akım şeması Şekil 8’de verilmiştir. 3.2. Jeneratör Seçimi Güç jeneratörleri esas olarak azaltılmış iki türün bir listesi olarak sınıflandırılabilir: senkron ve indüksiyon jeneratörleri diye. Jeneratörler, MikroHES’lerden enerji üretimi için uygun olmalıdır İndüksiyon jeneratörü (IG), izole bir güç kaynağı olarak geleneksel bir senkron jeneratöre göre birçok avantaj sunar. Azalan birim maliyeti, sağlamlık, daha az fırça (sincap kafesi yapısında), küçültülmüş boyut, ayrı DC kaynağı olmaması ve bakım kolaylığı, ciddi aşırı yüklere ve kısa devrelere karşı kendini koruma, IG’nin başlıca avantajlarıdır. Kondansatörler, uyarma için kullanılır ve 10 ila 15 kW’tan daha az enerji üreten daha küçük sistemler için popülerdir. 50 Hz frekansında sabit güç üretmek için tüm jeneratörler sabit bir hızda çalıştırılmalıdır. 3000 RPM hıza sahip iki kutuplu jeneratör, MikroHES’de pratik kullanımı çok yüksektir. 1500 RPM, dört kutuplu jeneratör yaygın olarak kullanılmaktadır. Jeneratör 1000 RPM’den daha düşük bir hızda çalışan jeneratörler, pahalı olur. Jeneratörün hızını türbinin düşük hızıyla eşleştirmek için; kayış ve/veya dişli kutusu gibi bir hız arttırıcı mekanizma gereklidir. Çıkış gücü mevcut farklı düşü yüksekliklerinde (minimum/maksimum) ve atık su akış hızında ölçülmüştür. Farklı atık su düşü yüksekliği için türbin jeneratörseti önerilir. Daha basit uyarma sistemi, daha düşük arıza seviyesi, uygun yatırım maliyeti ve daha az bakım gereksinimi nedeniyle indüksiyon jeneratörünün kullanımı MikroHES uygulamasında giderek daha popüler hale gelmektedir. 3.3. Cebri Boru Seçimi Dengeleme tankını türbinin gövdesine bağlayan kapalı bir borudur. Cebri boru genellikle projedeki en pahalı kalemdir. Belirli bir cebri boru tasarım basıncı için hangi malzemenin kullanılacağına, yani borunun iç yüzeyinin pürüzlülüğüne, birleştirme yöntemine, ağırlığa karar verirken çeşitli faktörler dikkate alınmalıdır; kurulum kolaylığı, sahaya erişim, tasarım ömrü, bakım, hava koşulları, bulunabilirlik, göreli maliyet ve yapısal hasar olasılığı. Boru hattının basınç derecesi kritiktir, çünkü boru iç duvarı maksimum su basıncına dayanacak kadar kalın ve dayanıklı olmalıdır, aksi takdirde patlama riski olacaktır. Cebri borudaki suyun basıncı, düşü yüksekliğine bağlıdır. Düşü yüksekliği ne kadar yüksekse basınç o kadar yüksek olur. Bir cebri boru için en yaygın olarak kullanılan malzemeler, uygunluğu, kullanılabilirliği ve onaylanabilirliği nedeniyle yumuşak çelik, yüksek yoğunluklu polietilen (HDPE) ve saflaştırılmamış polivinil klorürdür (UPVC). UPVC, en az sürtünme kayıpları, ağırlık, korozyon ve maliyet, vb. açısından yumuşak çelik ve HPDE üzerinde mükemmel performans gösterir. UPVC cebri boru, kanalizasyon enerji üretim sisteminde diğerlerine göre listelenen avantajlar nedeniyle kullanılmış ve bu alanda gelecekte yapılacak çalışmalar için önerilmiştir. Cebri boru seçimi, özellikle cebri koru dizayn basıncı, yani, boruların iç yüzeylerinin pürüzlülüğü, bileşim noktası ve ağırlığı, kolay kurulması, saha için kabul edilebilirliği, ömrü, bakımı, hava şartları, temin edilebilirliği, yaklaşık maliyeti ve yapının zarar görme olasılığı önemlidir. Cebri boruların iç yüzeyi pürüzsüz olmalı, boruların et kalınlığı maksimum basınca dayanıklı olmalıdır. Basınç, basma yüksekliğine bağlıdır. Cebri boru malzemesi olarak kullanılanlar Tablo 4’de verilmiştir. Plastifiye edilmemiş PVC (UPVC) borulardan çok olumlu sonuçlar alınmaktadır. Şekil 8. PAT Sistemi Örnek Uygulama Şematik Diyagramı Aşırı debilerde baypas sistemi olarak üçüncü vana kullanılır. S.No Malzemeler Sürtünme/ağırlık Korozyon Maliyet Bileştirme Basınç 1 Hafif çelik *** *** **** **** **** 2 HDPE ***** ***** ** ** ***** 3 UPVC ***** **** **** **** ***** Tablo 4. Cebri Boru Malzemelerinin Bileşenleri ** Zayıf, *** Orta, **** İyi, ***** Mükemmel MAKALE
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=