26 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • 02 / 2025 ÇEVRE KARBON TICARETININ KÜRESEL EKONOMIYE ETKILERI DİLEK AŞAN TAKSİM DANIŞMANLIK HIZMETLERİ KURUCU GENEL MÜDÜRÜ GLOBAL RAPORLAMA UZMANI Karbon ticareti, sera gazı emisyonlarını azaltma hedefi doğrultusunda ekonomik teşvikler yaratarak küresel iklim krizine çözüm sunmayı amaçlayan önemli bir mekanizmadır. Bu sistem, işletmelere ve hükümetlere, karbon emisyonlarını sınırlandırma veya bu emisyonlara yönelik bir fiyat mekanizması oluşturma konusunda fırsatlar sağlar. Temel olarak iki ana modelden oluşur: karbon kredisi (carbon credits) ve karbon ticareti sistemi (cap-andtrade). Karbon ticaretinin küresel ekonomiye etkileri, çevresel, finansal ve ticari boyutlarda geniş bir yelpazeye yayılarak hem fırsatlar hem de zorluklar yaratır. Karbon ticaretinin en önemli ekonomik etkilerinden biri, çevreye duyarlı bir ekonomik dönüşümü teşvik etmesidir. Karbon ticareti sistemleri, karbon salımına bir maliyet atayarak işletmeleri ve bireyleri daha düşük karbonlu enerji kaynaklarına yönelmeye teşvik eder. Karbon salımına fiyat belirlenmesi, fosil yakıtlardan yenilenebilir enerjiye geçişi hızlandırır ve temiz enerji teknolojilerine yapılan yatırımları artırır. Bu süreç, küresel ekonomide yeni iş alanlarının ve endüstrilerin oluşmasına olanak tanırken, enerji verimliliği projelerinin de hız kazanmasını sağlar. Karbon ticaretinin küresel ekonomiye diğer bir etkisi, ticaret akışlarını ve rekabet koşullarını yeniden şekillendirmesidir. Karbon emisyonlarına yönelik maliyetler, üretim süreçlerinin karbon yoğunluğu yüksek olan sektörlerde maliyet artışına neden olabilir. Bu durum, düşük karbonlu üretim yapan ülkeler ve işletmeler için rekabet avantajı yaratırken, karbon yoğun üretim yapan ülkeler için ticaret dezavantajlarına yol açabilir. Özellikle karbon ticareti sistemi uygulamayan ülkelerden ithal edilen mallar, "karbon kaçağı" riskini doğurabilir. Bu nedenle, birçok ülke ve bölge, sınırda karbon düzenlemeleri gibi mekanizmalarla karbon ticareti politikalarını küresel ölçekte daha etkin hale getirmeyi hedeflemektedir. Karbon ticareti, finansal piyasalara da önemli etkilerde bulunur. Karbon kredileri ve emisyon izinleri, finansal araçlar olarak işlem görebilir ve bu da karbon piyasalarının ortaya
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=