26 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • 04 / 2025 SU DÜNYASI AKM= SU İÇINDEKI ASKIDA KATI MADDE MIKTARI SUDA AKM NEDIR? “Askıda Katı Madde”nin kısaltılmışı Türkçe’de AKM olarak ve İngilizce yayınlarda “TSS - Total Suspended Solids” olarak yazılır. Askıda Katı Madde (AKM), bir dere suyu veya göl suyu veya soğutma suyu gibi her tür su örneğindeki, her farklı türde olan, suda çözünmeyen ve çökmeyen katıların toplam ölçümüdür. Ancak AKM sudaki katıların boyutlarını belirtmez; sudaki katıların iriliklerini “Partikül Boyut Analizi” belirler. AKM bir suyun kalitesi hakkında bilgi veren önemli bir bilgidir. Suyun AKM değerini ölçmek için su önce bir membran veya çok ince gözenekli bir filtreden geçirilir ve filtre üzerinde kalan maddeler 103105 °C’de kurutulduktan sonra tartılır, elde edilen bilgi o suyun AKM değeri olarak tanımlanır, genelde mg/Litre olarak değerlendirilir. Diğer bir anlatım şekli ile, Askıda Katı Madde (AKM), hassas su filtrasyonu ile sudan ayrılabilen katıların toplam ağırlığıdır. Şu önemli bilgiyi hatırlatmak isteriz: Suyun AKM değeri suyun bulanıklığını etkilemesine rağmen, AKM suyun bulanıklığının ölçüsü değildir. Suyun bulanıklığı ayrıca ölçülür, birimi “NTU” olarak adlandırılan bir birimdir. NTU açılımı şudur: “NTU = Nephelometric Turbidity Unit” yani “Nephelometric Bulanıklık Birimi”. (Ref. 1) Genellikle askıda katı maddeler, toprak parçaları, kum, çamur veya kil mineralleri, kolloidal organik madde parçaları ve canlı ölüleridir. Bir su örneği AKM ölçümü için su laboratuvarına götürülürken, doğru AKM değerinin ölçülebilmesi için şu iki konuya dikkat etmek gerekir: 1- Sudaki katılar şişe çeperine yapışmamalı ki, ölçülen AKM değeri içinde şişe çeperine yapışan katılar da ölçülebilsin. 2- Suda mikrobiyolojik üreme olmamalı, çünkü oluşan mikroplar AKM değerini yükseltir. Bu sebeple su örneği kısa zamanda ölçüme girmeli ve suyun taşınması ve bekletilmesi +4°C de yapılmalıdır. SUDAKI AKM NASIL GIDERILIR? Resim 1’deki gibi çok bulanık ve yüksek AKM’li suların AKM giderimi Resim 2’de görünen “Çöktürme Sistemi” ile yapılır. Ancak, bu sistemin başarılı görev yapması için suya verilen kimyasallar titizlikle seçilmelidir. Çünkü çöktürme işleminde kullanılan kimyasalların bir miktarı çöktürme işlemi sonrası suyun gideceği diğer su arıtma cihazlarına ve suyun kullanılacağı işlemlere zararı olabilir. YÜK. MÜH. ENİS BURKUT enis@burkut.com.tr SU IÇINDE ÇEŞITLI KATILAR BULUNUR. FILTRE EDILMIŞ SUDA DAHI KATILAR BULUNABILIR. BU KATILARIN MIKTARI LABORATUVARLARDA ÖLÇÜLÜR. Resim 1. Yüksek Miktarda AKM İçeren Dere Suyu Örneği
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=