Su Dünyası lenecek su, kum topakları arasındaki boşluklardan ve hiç filtrelenmeden geçer. Şekil 1. Tabanında "yeterli fıskiye bulunmayan" kum filtresi. 2,20 m çaplı filtre tabanında 40 adet fıskiye (difüzör) bulunuyor. Şekil 2. Tabanında "çok miktarda fıskiye bulunan" kum filtresi. 1,20 m çaplı filtre tabanında 55 fıskiye (difüzör) bulunuyor. Şekil 1 ile şekil 2'yi karşılaştırdığımızda yukarıdaki paragraflarda yazdıklarımız daha iyi anlaşılır. Şekil l'de görünen filtre tabanındaki fıskiye grubu ''az miktardadır", yani 2,2 m çapındaki kum filtresinin kesiti 3,8 m' olmasına rağmen, bu fitrede toplam 40 adet fıskiye bulunmaktadır. Filtre tasarımı hesabında, su hızını 10 m3/h/m' almış olsak dahi, aslında, "en kısa yolu seçen su", filtreye girişinden itibaren doğruca filtre tabanındaki fıskiyelere doğru akar ve bu kısa yol üzerinde bulunmayan kum katmanları filtrasyon görevi yapamaz ve durgun kalırlar. Bu durumda filtre görevi yapan kum miktarı oranı azdır ve filtre görevi yapan kum kesiti içindeki su hızı 30-40 m3/h/m' üzerinde olabilir. Şekil 2'de, filtre tabanına bolca konmuş fıskiyeler sayesinde, filtre tankı içindeki kumun tamamının filtre görevini yaptığını kabul edebiliriz. Şekil 2'de görünen filtrenin çapı 1,22 m ve kesiti 1,16 m''dir ve bu filtrede toplam 55 adet fıskiye vardır. Bu durumda, filtre tasarımı hesabında, su hızını 10 m3/h/m' aldığımızda, hakikaten filtre görevi yapan kum içindeki su hızının 10 m3/h/m2 civarında olduğunu kabul edebiliriz. Çapları 2 metre olan ve yükseklikleri aynı olan iki kum filtresinin içinde bulunan fıskiyeler Şekil 1 ve Şekil 2'deki gibi farklı farklı olduğunda, bu iki kum filtresinin içindeki su hızını nasıl olur da ayni kabul edebiliriz ve yalnızca filtre kesitini göz önüne alıp filtre kapasitesi hesaplayabiliriz? Fıskiye düzeneği "az olan" (Şekil 1) filtre içinden 10 m3/h/m' hesabı ile su geçirilecekse, Şekil 2'de fıskiye şekli gösterilen "çok fıskiyeli" filtre içinden 20-30 m3/h/m' hesabı ile su geçirildiğinde aynı filtrasyon sonucu alınır görüşündeyiz. Bu durumda, 31,4 m3/saat suyıı 2,00 metre çapında "az fıskiyeli" filtre ile filtrelemek yerine, 1,20 metre çapında ancak "çok fıskiyeli" kum filtresi ile filtrelemek aslında daha ekonomik olur. 31,4 m'lsaat debideki suyıı 1,20 metre çapındaki çok fıskiyeli kum filtresi ile filtrelemenin avantajlarını şöyle sıralayabiliriz (iki filtrenin fiyatı ayni olsa dahi): • 1,20 metre çapındaki filtre çok daha az yer tuttuğu için ve daha hafif olacağı için nakliyesi daha ucuz olur. • İşletme içinde daha az yer işgal ettiği için yer avantajı sağlar. • Kum filtresi ters yıkama hızını 30 m3/h/m' aldığımızda, ters yıkama 26 Su ve Çevre Teknolojileri• Sayı 26 • Temmuz-Ağustos Foto 1. Tabanında yeterli fıskiye bulunmayan, kumun tamamı kullanılmayan kum filtresi. Foto 2. Tabanında çok miktarda fıskiye bulunan, kumun tamamı kullanılan kum filtresi. süresini 10 dakika alırsak 2,00 metre çapındaki az fıskiyesi olan filtre 15,7 m3 su kullanır. Oysa, 1,20 metre çapındaki filtre yalnızca 5,65 m3 su ile kendini yıkar (üçte biri kadar su telef eder) • Kum değiştirilmesi gerektiğinde de çok fıskiyeli filtı·e için az miktarda kum satın alınıp hızlıca kum değişimi sağlanır. Yukarıda açıklamasını yaptığımız kum fıltresi kapasite hesabı ve "fıltrasyon hızı" konuları ilmi bir araştırma sonucu elde edilmiş bilgiler değildir. 25 yılı aşkın süredir su filtrasyonu ile uğraşmamız sonucu ulaştığımız pratik bilgilerdir. Bugün ulaşmış olduğumuz bu uygulama bilgileri sonucunda, biz projelerimizde Foto 2'de görünen "çok fıskiyeli" kum filtrelerini tatbik ediyoruz ve bu yazıda sözünü ettiğimiz avantajları elde ediyoruz. Bu bilgileri okuyucularımız ile paylaşmak istediğimiz için bu yazıyı kaleme aldık. •
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=