Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 58. Sayı (Mayıs 2013)

54 Su ve Çevre Teknolojileri • Mayıs 2013 rasyon (MF), ultrafiltrasyon (UF), nanofiltrasyon (NF) ve ters osmoz (RO) prosesleri yaygın olarak arıtma tesislerinde kullanılmaya başlanmıştır. Son yıllarda, membran üretim tekno- lojisindeki gelişmeler, membranların gıda, kimya, petrokimya, maden, metal işleme, biyoteknoloji, elekt- ronik vb. endüstrilerde kullanımını artırmıştır. Başlangıçta çok pahalı bir proses olan membranlar, bu geliş- melerle beraber diğer fiziksel ayırma yöntemleri olan adsorpsiyon, solvent ayırımı, distilasyon, kristalizasyon ve gaz ayırımı vb. proseslerle karşılaştı- rılabilir hale gelmiştir (Baker, 2004). Şekil 1’de membran proseslerine ait ayırma spektrumu verilmiştir. 2.1. Dünyada Membran Teknolojilerinin Yeri Halihazırda dünyada 10000 civa- rında membran tesisi vardır. 2040 yılına kadar bu sayının 40.000’ler seviyesinde olması beklenmektedir (Şekil 2). Benzer şekilde, membran sistemlerine yıllık olarak yapılan yatı- rım 10 milyar dolar seviyelerindedir. Bu değerin, 2040 yılında 40 milyar dolar seviyesine çıkacağı tahmin edil- mektedir. En yaygın olarak kullanılan proses ters osmoz prosesidir. Uygu- lama yüzdesi toplam içinde yüzde 45’ler seviyelerindedir. Daha sonra sırasıyla MF, UF ve NF membranları gelmektedir (Şekil 4). Global ölçekte Mikrofiltrasyon (MF) ve ultrafiltrasyon membranları- nın hangi amaçla kullanıldığı Şekil 5’te verilen grafikte gösterilmiştir. Grafik- ten de görüleceği üzere yüzde 60’lık oranla en fazla içme suyu arıtımında kullanılmaktadırlar. Ters osmoz membranları genel olarak deniz suyundan içme suyunun elde edildiği desalinasyon işlemle- Şekil 1. Membran proseslerin ayırma spektrumu Şekil 2. Dünyadaki membran tesisi sayısı ve tahminler Şekil 3. Dünyadaki membran tesislerine yapılan yatırım ve tahminler Şekil 4. Dünyadaki membran tesislerinin proses bazında dağılım yüzdeleri Şekil 5. MF ve UF membranlarının global kullanımları (Water Nexus, 2010) Makale