Bu reaksiyon sonucunda istenen aktif klor ve kalsiyum hidroksit oluşur, suyun pH derecesi değişmez. Klorun Sudaki Dezenfeksiyon Etkisi Dört Unsura Bağlıdır: Suda bulunan aktif klor miktarı (mg/lt cinsinden); Suyun pH derecesi; Serbest klorun sudaki mikroplar ile temas süresi ve suyun sıcaklığı. İyi bir clezenfeksiyon tatbikatında bu dört unsur birbiri ile çok iç içedir ve her birinin önemi çok yüksektir. Onun için bu dört unsurun dezenfeksiyon üzerindeki etkileri beraberce ele alınmalıdır. Aktif Klorun pH Aktif Olma Oranı 5.0 100 6.0 96 7.0 75 7.2 66 7.5 48 7.8 33 8.0 22 Tabloda görüldüğü gibi su içindeki aktif klor miktarının dezenfeksiyona etkisi suyun pH derecesine çok bağlıdır. Düşük pH derecesinde serbest klor yüksek dezenfeksiyon gücüne sahipken, suyun pH derecesi 7,5'in üzerine çıktığında dezenfeksiyon gücü% 50'nin altına düşer. Bir işletmede yalnızca sudaki kloru ölçmek klorun etkisini öğrenmek için yeterli değildir, suyun pH derecesi de aynı anda ölçülmeli ve daha sonra yorum yapılmalıdır. Aktif Kloru Tüketen Maddeler: Su içine konan ve aktif klor'a dönüşen klor bileşiği suda bulunan bazt maddeler ile reaksiyona girer: Mikroorganizmalar, organikler, suda çözünmüş halele bulunan demir ve mangan gibi okside olabilen metaller aktif kloru tüketen maddelerdir. Sıvı Klor: Klorlu dezenfektanlar arasında en çok kullanılan sodyum hipoklorit, yani sıvı klordur. Bu yazıyı kaleme almadan önce yaptığımız araştırmada sıvı klor kullanan işletmelere şu soruyu sorduk: "Satın aldığınız sıvı klor içindeki faydalı kısım bu sıvının yüzde kaçıdır?" Aldığımız cevaplarda, sıvı klor içindeki klor miktarı için o/o 15 ile o/o 3 arasında değerler verileli. Kullanıcıların bize verdikleri bu değerler "kanaat değerleri" idi. Çünkü bu işletmelerde, satın aldıkları sıvı klor içindeki klor oranını ölçebilen bir laboratuvar imkanı yoktu. Piyasada satılan sıvı klorun % 10 ile % 15 kadar klor içerdiği söylenirse ele, sıvı klor kullanan işletmelerin ne kalitede bir dezenfektan satın aldıklarını ve birim dezenfektan başına ne kadar para ödediklerinin farkında olmadıklarını anladık. Sıvı klor uygulamasında bazı dezavantajlar olduğu bilinmeli ve uygulamada bunlar göz önünde bulundurulmalıdır: • Sıvı klor suyun pH derecesini arttırır, pl-T derecesi yükseldiğinde klorun clezenfeksiyon etkisi azalır (pH etki tablosuna Bakın). • Depoda duran sıvı klor içindeki atif klor, özellikle sıcak mevsimlerde, gaz halinde uçar ve bu sıvının dezenfektan özelliği çok azalır. • Sıvı klor içindeki hakiki klor oranının tespit edilmesinde zorluklar vardır, değişik tarihlerde satın alınan her bidon sıvı klorun içindeki hakiki klor miktarı farklıdır. Sıvı klor, dozaj pompası ile suya veriliyorsa, her yeni klor bidonu için dozaj pompası ayarı yeniden yapılmalı veya tam otomatik çalışan sistemler kurulmalıdır. Gaz Klor: Gaz klor en saf dezenfektandır. Gaz klor, diğer klorlu clezenfektanlarclan daha ucuzdur ve çok daha randımanlı olarak suyu dezenfekte eder, çünkü hem saftır (%100 klordur), hem ele suyun pH derecesini biraz düşürür, bu nedenle sıvı klora göre daha az miktarda kullanılabilir ve çok iyi dezenfeksiyon görevi yapar. Gaz klorun suda çözünmesini sağlamak için özel bir aparat kullanılır. Bu aparat sayesinde saf olan klor gazı su içinde kolayca çözünür ve aktif klor oluşturur. Dikkat: İnsanın teneffüs ettiği havada gaz klor bulunması insanı zehirler. Bu nedenle, gaz klorun uygulanmasında, kullanıcı için çok detaylı emniyet tedbirleri alınması gerekir. Gaz klorun bu tehlikeli özelliği uygulamada bir dezavantaj oluşturmaktadır, bu nedenle klorun az kullanıldığı işletmelerde gaz klor kullanmak pratik değildir. Fakat, çok klor tüketen işletmelerde ve şehir sularında gaz klor kullanımı için kaliteli gaz klor tesisi yatırımı yapmak ekonomik avantaj sağlar. Toz Klor: İnsan sağlığına zararlı olmayan Loz klor piyasada "Kalsiyum Hipoklorit" formülünde bulunur "Ca(ClO)ı" ve genelde o/o 65 klor içerir. Yüzme havuzlarında "Siyanür içeren" toz klor türleri kullanılır ve bunların içme ve proses sularında kullanılması çok sakıncalıdır. Toz klor ambalajı üzerindeki bilgileri dikkatlice okuyun ve toz klorun siyanür içerip içermediğinden emin olun. Kullanıcı için toz klorun birkaç avantajını sayabiliriz: Toz klor nötrdür ve suyun pH derecesini değiştirmez; raf ömrü çok uzundur, ambalaj içinde uzun süre bekleyebilir ve bu sırada içindeki klor kaybolmaz; depolamada çok az yer tutar çünkü o/o 65 konsantrasyonda klor içerir. Kalsiyum hipoklorit formülünde olan toz klorun suya sertlik verdiği söylenir. Suda istenen aktif klor miktarı genelde birkaç mg/lt mertebesinde olcluğunclan, bu miktar toz klor suyun sertliğini yalnızca 0,1 - 0,3 Fransız sertliği kadar arttırır ki bu ela suyun özelliklerini fazlaca değiştirmez. Oysa sıvı klor suyun sertliği yükseltmese dahi, suyun pH derecesini yükselttiği için, suda bulunan sertliğin kireç taşına dönüşmesini teşvik eder. Sudaki Klorun Ölçülmesi: Sudaki klor ölçülerek klorun yaptığı clezenfeksiyon SU VEÇEVRE TEKNOLOJİLERi • SAYI 6 ~
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=