mühendisce , COŞKUN MANÇUHAN coskun@ecoprotech.com YakmaYerineNeden Gazlaştırma? eri dönüşümü ekonomik olmayan arıkları yok etmenin yaygın olan iki yöntemi vardır: Atık tesislerinde ve atık termik santrallerinde yakma ve gazlaştırma. Gazlaştırma, atık olarak (tehlikeli olanlar ve diğerleri) acllanclınlan malzemelerin içinde bulunan geri dönüşümü mümkün olan kimyasal maclclelerin ayrıştırılması ile artı değer oluşturur ve bununla birlikte yanması çevresel açıdan sorun olmayan yapay gaz (Syntetic gas-syngas) elde ederek eneıii (ısı ve elektrik) üretiminde ve kimya sektöründe doğal gaza alternatif bir gaz yakıt ortaya çıkarır. Gazlaştırma 1940'11 yıllardan beri endüstriyel alanda rafinerilerde ve kimya-gübre sanayinde kullanılmaktadır. Ancak gazlaştuma, özellikle kömürün gazlaştırılması 19. yüzyıldan itibaren havagazı (town gas) elde edilmesi için İngiltere'cle kullanılmaya başlanmış, doğalgazın ucuz ve işletmesi kolay olması nedeniyle önemini giderek kaybetmiştir. Ülkemizde havagazı üretimi tamamen durdurulmuş olmasına rağmen bazı ülkelerde (örneğin İsveç) havagazı üretimine ve kullanımına devam eclilnıekteclir. Son yirmi yılda gazlaştırma teknolojisinde gelişmelerle verimliliğinin artması ve petrolün-doğalgazın rezervlerinin azalması ve pahalılaşması nedenleriyle gelişmiş ülkelerde gazlaştırmanın önemi yeniden fark edilmiştir. Özellikle çevre sorunu yaratan rafineri atıklarının, ağır petrolün, yüksek kükürtlü fuel-oil ve arıtma çamurları ile belediye çöplerinin çevreye zarar vermeden enerjiye dönüşebilen yapay gaz üreti- [E] SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ• SAYI 6 Gaz temizleme Sentetik gaz dönüşüm prose~leri Yap,1y gaz ı\ktif karbon Yakıtlar ve ~~::~kfıf~r KCıki.irı bile~lkleri + uzun hidrokarbonlar ............................. Cüruf vb. atıklar 13uhartürbini minele ve bazı kimyasal maddelerin elde edilmesinde gazlaştırma prosesi kullanılmaya başlamıştır. 1999 yılında Gazlaştırma Teknolojileri Kurumu (Gasification Technologies Council) bağlı kuruluşlarınca dünya üzerindeki gazlaştırma uygulamaları araştırmasında Kuzey-Güney Amerika, Avrupa, Asya, Avusturalya ve Afrika kıtalarıncla 28 ülkede 160'clan fazla ticari ölçekte gazlaştırma tesislerinin bulunduğu tespit edilmiştir. Bu tesislerin günlük yapay gaz(Syngas) üretiminin 770 000 varil petrol eşdeğeri 430 Milyon Nnı3 olduğu belirlenmiştir. Önceleri gazlaştırma prosesinde ortaya çıkan yapay gaz (Syngas) kimyasal madde üretiminde ana girdi iken, 1990 yıllardan itibaren enerji (Isı-elektrik) elde edilmesinde yaygın olarak kullanılmaya başlamıştır. 1990 yılında toplam yapay gazın % 60'ı enerji üretiminde kullanılırken bu oran 2000'li yıllarda % 75'i geçmiştir. Ağırlaşan petrol ve doğalgaz faturaları ve bunların enerji üretiminde kullanılmasının küresel ısınmaya sebep olarak çevreye zarar verdiğinin belirlenmesiyle alternatif enerji üretim yöntemlerinin önemi artmıştır. Gazlaştırma nedir? Gazlaştırma, içinde karbon (C) elementi bulunan herhangi bir malzemenin büyük oranda karbonmonoksit(CO) ve Hidrojen (H2) den oluşan yapay gaza (SYNGAS) dönüştürülmesi prosesidir. Bu gaz termik santralarda yakılarak buhar-buhar türbinleri yoluyla elektrik ve ısıtma enerji olarak kullanılabildiği gibi petrokimya ve rafineri tesislerinde anagircli (hammadde) olarak da kullanılabilmektedir.* Gazlaştırmada kullanılan hammacldeler:
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=