Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 69. Sayı (Nisan 2014)

34 Su ve Çevre Teknolojileri • Nisan 2014 masından sonra sadece saf gümüş kul- lanımına geçildi. Gümüş kullanımı da kontakların çabuk aşınmasına neden oldu ve çabuk yapışmasını engelleye- medi. ABB katkı maddeleri ile güçlen- dirilmiş gümüş ve kalay oksit karışımı kullanarak, gelişmiş üretim tekniği ile kontak aşınması problemini mini- muma indirmiştir. Güvenilirlik Kalite kontrol süreci, kontaktör üretiminin en önemli süreçlerinden biridir. ABB güvenlik düzeyi yüksek ürünler tasarlamak amacıyla her kon- taktörünü ayrıntılı testlere tabi tutar. Özellikle kontrol devresinin kalite kontrolü çok kritiktir. Kontrol devresi Kontaktörün kontrol devresi yaylı bir sistem ile çalışan elektromanye- tizmadan oluşur. Manyetizma, bobin üzerinden akan akımla harekete geçer ve iki manyetizma birbirine yaklaşır. Bu hareket iki manyetizmayı kapatır. Dolayısıyla kontaklar da kapanır ve sistemdeki yaylar kontak gücü sağlar. Kontrol akımı kesildiğinde kontaklar açılır, ana akım kesilmiş olur (Görsel 5). Bu temel prensip 100 yılı aşkındır kullanılmaktadır ve henüz yeni bir alternatif geliştirilememiştir. Ancak bu metodun da bazı yeter- sizlikleri vardır: - Gerilimdeki değişikliklere hassasiyet: Besleme gerilimindeki değişiklikler, bobin akımında değişikliğe sebep olur. Bunun da manyetik kuvvet üzerinde etkisi olur. Bazı durumlarda kontaklar hızlı bir şekilde açma kapama yapar ve cihaz bozulur. - Çoğu kullanıcı AC kontrol gerilimi kullanır. Özellikle sıfır geçiş noktalarındaki kuvveti kontrol edebilmek için manyetizma büyük ve karmaşık yapılı olmak zorunda kalır. - Özellikle AC beslemede devrenin güç tüketimi yüksek olur. - Manyetizma kutuplarındaki yüzey toleransları çok fazladır. Ağır şart kullanımda ölçüler değişebilir ve manyetik kuvvette bozulmalar görülür. Günümüz modern ve yenilikçi tasarım teknolojisi bu yetersizlikler üzerinde çalışmaktadır. Kontrol devresindeki yenilikler ABB’nin yeni seri AF kontaktörleri, gerilim dalgalanmalarından etkilen- meden bobin akımının doğruluğunu sağlayan patent korumalı ve mikroiş- lemci kontrollü bir kontrol devresine sahiptir. Böylece manyetik akı ve kon- tak zorlanmaları kontrol edilmiş olur. Ayrıca kontrol devresi, AC gerilimi DC’ye dönüştürür. Bu yolla güç tüke- timi azaltılır, daha düzgün bir manye- tik kuvvet elde edilir ve sıfır geçişler oluşmaz. Daha küçük, basit ve güveni- lir manyetizma kullanılmasına imkân verir. Mekanik ve elektriksel yıpranma minimuma indirilir. Sıfır geçişler yok edildiğinden ve bobin akımı kontrol edildiğinden bobin üzerinde değişiklikler yapmak daha kolay hale gelmiştir. Küçük AF kontaktörlerde kutup yüzeylerinin konik şekilli olduğu hare- ketli piston ile silindirik manyetizma birarada kullanılır (Görsel 6 ve 7). Bu çok kompakt ve düşük güçlü bir uygulamadır. Ayrıca tıpkı bir transistör çıkışı gibi düşük besleme gerektiren çok efektif bir çözümdür. Büyük AF kontaktörlerde T ve U şekilli hareketli manyetizmalar kullanılır. Bu da kom- pakt ve düşük güçlü bir çözümdür. İki tipteki manyetizma da bobinde bulu- nan DC gerilimin avantajını kullanır. Kontaktör tasarımı 100 yaşına rağ- men ürün gelişiminin yeni ve merak uyandıran alanı olmaktadır. Bundan sonraki yenilikler tasarımı basitleş- tirmek, güvenilirliği artırmak, lojistik işlerini optimize etmek ve elektriksel anahtarlamanın kesintisiz sağlanabil- mesi üzerine olacaktır. Görsel 5: Klasik kontrol devresi Görsel 6: Silindirik manyetizma Görsel 7: Hareketli T şekli manyetizma Teknik & Ürün