AYDA BİR YAYINLANIR • ŞUBAT 2025 YIL: 20 • SAYI: 199 • 120 TL. • ISSN 1305-5305 www.suvecevre.com
2 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • 02 / 2025 ŞUBAT 2025 • SAYI: 199 • www.suvecevre.com IÇINDEKILER ALP KOMPOZİT 9 ARBİOGAZ Ö.K.I. ARMAPLAST 5 ATECH 25 BİODESULF 17 CENTRIPLUS 35 COŞKUN 37 DORA 31 ETA 21 GİF-AIROX 15 GLANCO 19 HAUS MAKİNA 23 IFAT 47 İDEAL MAKİNE 1 KAZANCI ÇEVRE A.K. MEMBRANICS 41 META 13 RANK TEKNOLOJİ 11 REDCO 27 SAKA 45 SEYAD 43 SİSDOZ Ö.K. TEKNİK ARITMA 7-49 VEGA 39 REKLAM İNDEKSİ 04 Haber Havadaki Canlılar Su Kalitesini Etkiler Yük. Müh. Enis Burkut 28 Su Dünyası Göllerimiz ve Sulak Alanlarımız Nasıl Korunmalı ve Yönetilmeli? Dursun Yıldız / Su Politikaları Uzmanı 32 Konuk Yazar Artezyen Suyundan İçme Suyu Eldesi Teknik Arıtma 36 Teknik Tanıtım VEGAPULS C Serisi Radarlar ile Zorlu Çevre Koşullarında Doğru Atık Su Ölçümü Barış İriilter VEGA Türkiye Bölge Satış Mühendisi 38 Teknik Deniz Suyu Ters Ozmoz Sisteminde Kullanılan Pompalar Mak. Müh. Ahmet Demir Grundfos Pompa 48 Makale II. SUKİ Zirvesi'nde Sürdürülebilirlik ve Yapay Zeka Tartışıldı 22 Güncel Karbon Ticaretinin Küresel Ekonomiye Etkileri Dilek Aşan Taksim Danışmanlık Hizmetleri Kurucu Genel Müdürü Global Raporlama Uzmanı 26 Çevre BM ve WMO: 2024, Kayıtlara Geçen En Sıcak Yıl Oldu 44 Çeviri
3 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • 02 / 2025 EDITÖRDEN Dünya Meteoroloji Örgütü tarafından açıklanan verilere göre 2024, en sıcak yıl olarak kayıtlara geçti. WMO’nun altı veri setine dayalı analizine göre, küresel ortalama yüzey sıcaklığı, 1850-1900 ortalamasının 1,55°C üzerinde gerçekleşti. Daha da çarpıcı olan son 10 yılın sıcaklıklarının rekor seviyelerde olması. Sıcaklıkların bu seviyede ilerliyor olması da su kaynaklarını tehdit ediyor. Bu nedenle deniz suyu arıtımı, yağmur suyu hasadı ve atık suyun geri kazanımı gibi yöntemler, su kıtlığıyla mücadelede etkili stratejiler arasında öne çıkıyor. Ramsar Sözleşmesi’nin imzalandığı 2 Şubat tarihi her yıl “Dünya Sulak Alanlar Günü olarak kutlanıyor. Bu gün, sulak alanların insanlar ve gezegen için hayati rolü hakkında küresel farkındalığı artırmayı amaçlıyor. Su Politikaları Uzmanı Dursun Özbek sulak alanların önemine dikkat çekmek amacıyla kaleme almış olduğu yazısı dergimizin içeriğini zenginleştirdi. Deniz suyunu arıtma teknolojileri de her geçen gün biraz daha yoğun bir şekilde gündeme geliyor. Dergimizin bu sayısında Grundfos Pompa Makine Mühendisi Ahmet Demir tarafından kaleme alınan “Deniz Suyu Ters Ozmoz Sisteminde Kullanılan Pompalar” başlıklı çalışma bu alanda kullanılacak pompalara ilişkin detaylı bilgiler içeriyor, okumanızı öneririm. Suyu kirleten birçok faktör bulunuyor. Bunlardan birisi de hava ile temas eden suyun, havada yer alan canlı organizmaların suyla temas ederek, su kalitesine doğrudan etkide bulunabilmesi. Dergimizin yazarı Yüksek Mühendis Enis Burkut tarafından kaleme alınan makalede hava içinde bulunan canlıların su ile temas etmesinin ardından su kalitesi üzerine yapmış olduğu değişim, uygulamalı örneklerle detaylı bir şekilde açıklanıyor. En derin saygılarımla. 2024 EN SICAK YIL OLDU TAYFUN AYDIN tayfunaydin@b2bmedya.com Kuruluş Tarihi 2005 Sahibi ve Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Teknik Sektör Yayıncılığı A.Ş. Adına İsmail Ceyhan ismailceyhan@b2bmedya.com Akademik Danışmanlarımız Prof. Dr. Nuri Azbar Prof. Dr. Hulusi Barlas Prof. Dr. Ekrem Ekinci Prof. Dr. Erdem Görgün Prof. Dr. Selahattin İncecik Prof. Dr. Güçlü İnsel Prof. Dr. Filiz Karaosmanoğlu Prof. Dr. Cumali Kınacı Prof. Dr. Mustafa Öztürk Prof. Dr. İdil Arslan Alaton Prof. Dr. Hüseyin Günerhan Yayın Danışmanlarımız Tolga Hikmet Balta Enis Burkut Dr. Mete Gerçek Hüseyin Gezer Dr. Merih Kerestecioğlu Ufuk Malak Yazı İşleri Tayfun Aydın tayfunaydin@b2bmedya.com Reklam Emine Aktaş emineaktas@b2bmedya.com Tel: 0536 060 02 71 Barış Ceyhan barisceyhan@b2bmedya.com Tel: 0535 496 62 32 Abone abone@b2bmedya.com Grafik grafik@b2bmedya.com Baskı ve Cilt Şan Matbaa Tel: 0212 289 24 24 Yayınlayan Fikirtepe Mah. Rüzgar Sok. Şua Elite Consept Sitesi 44A - A1 Blok K: 1 D: 48 34720 Kadıköy-İstanbul/Türkiye Tel: 0216 651 78 78 - 0216 651 78 98 www.suvecevre.com www.b2bmedya.com info@b2bmedya.com Fiyatı: 90 TL. © 2025 Teknik Sektör Yayıncılığı A.Ş. ISSN: 1307-9204 Ayda bir yayımlanır. Tüm Türkiye’de dağıtılmaktadır. Basın Kanunu’na göre yerel süreli yayındır.
4 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • 02 / 2025 HABERLER ANTALYA'DA SUYUN 100 YILLIK SERÜVENI SERGISI Antalya Büyükşehir Belediyesi ASAT Genel Müdürlüğü fuayesinde “Antalya’da Suyun 100 Yıllık Serüveni” Sergisi açıldı. Sergide, 1921 -2024 yılları arasındaki 103 yıllık süreçte kentin su şebekesinin kurulum ve gelişimini anlatan materyaller sergileniyor. Sergide ayrıca tarihsel bilgiler, tarihi fotoğraflar, resimler, eski gazete kupürleri yer alıyor. “Antalya’da Suyun 100 Yıllık Serüveni” konulu sergi Antalya’nın içme suyu tarihini anlatırken aynı zamanda ASAT’ın öncüsü olan Antalya Elektrik Santrali, ESO, ASO gibi kurumların köklerini ve ASAT’ın kuruluşunu, geçirdiği süreçleri, bugününü de ele alıyor. ASAT Genel Müdürlüğü, sergi projesinin yanında “Antalya’da Suyun İzi ve ASAT Tarihi” isimli kitabın da çalışmasını gerçekleştiriyor. Antalya’nın antik dönem su yapılarının anlatılacağı kitapta Osmanlı dönemi, Selçuklu dönemi su yapılarına değinilecek, Cumhuriyet döneminden günümüze kadarki süreç ele alınacak ve geçmişten bugüne kentin su yapıları tanıtılacak. Bir başka çalışma ise “Tarihi Tanıklıklar, Antalya’nın Çınarları” isimli belgesel çalışması olacak. Çalışmayla Antalya Belediye Başkanlığı yapmış olan yaşayan isimlerle su ve altyapı çalışmaları ile ilgili yapılan röportajlar belgesel haline getirilecek. ASAT, tüm bunların yanı sıra “Antalya Su Uygarlığı Müzesi” projesi ile ilgili bilgi ve belge toplama çalışmalarına devam ediyor. “Antalya’da Suyun 100 Yıllık Serüveni” isimli sergi ASAT Genel Müdürlüğü binasında görülebilir. Ayrıca serginin dijital halini Ana sayfada yer alan Kurumsal sekmesi içerisinde yer alan Tarih ve Kültür Yayınları bölümünden de görüntülenebiliyor. n BUSKİ'DEN ÇOCUKLARA SU BILINCI EĞITIMI Bursa Büyükşehir Belediyesi BUSKİ Genel Müdürlüğü ve İl Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından hayata geçirilen ‘Su tasarrufu bilinci ve kültürü projesi’ kapsamında, anaokulu ve ilkokul öğrencilerine suyun verimli kullanımı konusunda eğitimler veriliyor. Anaokulu ve ilkokul öğrencilerinde suyu verimli kullanma bilinci oluşturmak, onlara bu kültürü aşılamak, suyun tüm canlılar ve dünya için önemini anlatmak, iklim krizine dikkat çekmek amacıyla BUSKİ Genel Müdürlüğü ve İl Milli Eğitim Müdürlüğü’nün ortaklaşa yürüttüğü ‘Su tasarrufu bilinci ve kültürü projesi’, öğrencileri bilinçlendirmeye devam ediyor. Proje kapsamında 1 Ocak’tan günümüze kadar 8 farklı okulda toplam 3011 öğrenciye eğitim verildi. Yıl boyunca devam edecek olan eğitimler kapsamında, öğrencilere suyun bilinçli kullanımı ve su tasarrufu konuları, çeşitli görsel ve işitsel içeriklerle ve kitapçıklarla anlatılıyor. Bursa’daki tüm anaokulu ve ilkokul öğrencilerine yönelik eğitimler düzenlediklerini belirten BUSKİ Eğitim Şube Müdürü Aslı Çiğdem Özcan, “Proje kapsamında anaokulu ve ilkokul öğrencilerinde su bilincini ve kültürünü oluşturmak amacıyla çeşitli eğitimler düzenliyoruz. Eğitimlerimizin içerikleri, pedagoglar eşliğinde öğrencilerin bilişsel düzeyleri dikkate alınarak hazırlanıyor. 1 Ocak tarihinden günümüze kadar 8 farklı okulda 3011 öğrenciye eğitim verildi. Eğitimlerimiz yıl boyunca devam edecek” dedi. n
1986’dan günümüze... KOKU GİDERİM VE BİYOGAZ TEKNOLOJİLERİ • Biyolojik Koku Giderim Üniteleri • Biyolojik Desülfürizasyon • Kimyasal Scrubberlar • Aktif Karbon Filtreler • Özelleştirilmiş Çözümler • GRP Kapama • GRP Hava Kanalları • GRP, PP, Paslanmaz Fan ve Kabin • Çevre Dostu Yenilikçi Teknolojiler • Özel Çözümler • Uzman Ekip • Müşteri Memnuniyeti • Proses, Mekanik ve Yapısal Tasarım • Üretim, Montaj • Devreye Alma • İşletme Merkez Ofis Küçükyalı İş Merkezi 76/A No: 7/2 Maltepe - İstanbul / Türkiye Tel: +90 216 759 61 49 Fabrika Cumhuriyet Mah. İstanbul Cd. No: 7/9 Gebze - Kocaeli / Türkiye Tel: +90 262 754 61 49 info@armaplast.com.tr www.armaplast.com.tr Çevre Teknolojileri
6 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • 02 / 2025 HABERLER TATLAR ATIK SU ARITMA TESISI "İLERI BIYOLOJIK ARITMA TESISI"NE DÖNÜŞTÜRÜLECEK ASKİ Genel Müdürlüğü, Türkiye’nin en büyük atık su arıtma tesisi olan ve Başkent Ankara’nın atık suyunu arıtan Ankara Merkezi (Tatlar) Atık Su Arıtma Tesisi’ni ileri biyolojik arıtma tesisine dönüştürmek için proje yürütüyor. Ankara’nın atık suyunu arıtmak için yetersiz kalan Tatlar Atık Su Arıtma Tesisi ile ilgili hazırlanan “Tesisin Kapasite Artışı ve İleri Biyolojik Atık Su Arıtma Tesisine Dönüştürülmesi Projesi” ilerliyor. Proje için süreç Haziran 2020’de başlatılırken, çok büyük bir yatırım gerektirdiği için finans desteği arayışına girildi. Uluslararası finans kuruluşları ile yapılan görüşmeler neticesinde Fransız Kalkınma Ajansı ve Uluslararası Finans Kurumu (IFC) ile anlaşma sağlandı. Projenin müşavir ihalesine ilişkin Ön Yeterlilik İlanı geçtiğimiz günlerde yayımlandı. Proje kapsamında 2025 yılı sonunda inşaat çalışmasının başlatılması ve projenin yaklaşık 3 yıl içinde bitirilerek yeni ve modern bir atık su arıtma tesisinin Ankara’ya kazandırılması planlanıyor. Tatlar Atık Su Arıtma Tesisi, günde 765 bin metreküp kapasite ile sadece karbon giderimi yapıyor. Ankara’nın 2002 yılındaki kapasitesini karşılayacak şekilde projelendirilen tesis, artık Ankara’nın ihtiyacını karşılamakta zorlanıyor. Yılda 250 milyon metreküp atık suyu arıtan tesise gelen atık su debisi, tesisin güncel kapasitesinin yüzde 25 üstünde kalıyor. Tatlar Atık Su Arıtma Tesisi’nde arıtılan atık su, Ankara Çayı’na deşarj ediliyor. Nihai alıcı ortam ise Sakarya Nehri sonrası Sarıyar Baraj rezervuarı oluyor. Alıcı ortam içme suyu kaynaklarını beslediği için “hassas alan” sınıfına giriyor. Bu nedenle “Kentsel Atık Su Arıtma Yönetmeliği’ne göre tesisin, azot ve fosfor giderimi yapabilmesi için yenilenmesi zorunlu tutuluyor. n DENIZLI’DE ATIKLAR ENERJIYE DÖNÜŞÜYOR Denizli Büyükşehir Belediyesi, daha yaşanabilir bir kent için çalışmalarını sürdürüyor. Denizli Büyükşehir Belediyesi bu kapsamda topladığı atıkları Kumkısık Katı Atık Bertaraf Tesisi ile Tavas Katı Atık Bertaraf Tesisinde doğa ve çevreye zarar vermeden bertaraf etti. Denizli Büyükşehir Belediyesi Kumkısık Katı Atık Bertaraf Tesisi’nde Pamukkale, Merkezefendi, Sarayköy, Buldan, Güney, Honaz, Çardak ve Bozkurt ilçelerinden toplanan evsel atıklar ile çeşitli sanayi kuruluşlarından kaynaklanan tehlikeli olmayan evsel nitelikli atıklardan 264 bin 798 ton depolandı. Tavas, Kale, Beyağaç, Acıpayam, Serinhisar ve Çameli ilçelerinin evsel katı atıkları toplanan Tavas Katı Atık Bertaraf Tesisinde ise 31 bin 881 ton katı atık bertaraf edildi. Bertaraf edilen çöplerdeki sızıntı sularının arıtılarak çevre ve insan sağlığına karşı zararsız hale getirildiği belirtilirken, evsel atıklardan kaynaklanan sera gazı salınımının da azaltıldığına dikkat çekildi. Denizli Büyükşehir Belediyesi katı atığın yanında Tıbbi Atık Sterilizasyon Tesisinde de zararlı atıkları bertaraf etti. Geçtiğimiz yıl sağlık tesislerinden toplanan 2 bin 12 ton hastalık, virüs ve zararlı organizmalar barındıran tıbbi atık insan sağlığına zarar vermeyecek hale getirildi. n
HABERLER DİSKİ VERIMLI SU YÖNETIMI IÇIN AKILLI SAYAÇ SISTEMINE HIZ VERDI Diyarbakır Su ve Kanalizasyon İdaresi (DİSKİ) Genel Müdürlüğü’nün, verimli su yönetimini için kayıp-kaçak su kullanımını önleme ve abonelere daha şeffaf bir hizmet sunma amacıyla başlattığı akıllı sayaç sistemi çalışması devam ediyor. DİSKİ Abone İşleri Daire Başkanlığı Sayaç ve Saha İşleri Şube Müdürlüğü tarafından yürütülen çalışmalar kapsamında, 1 Nisan 2024 tarihi itibarıyla 15 bin 736 adet akıllı sayaç daha yurttaşın kullanımına sunuldu. Bu kapsamda kent genelinde belirlenen adreslere 2021 yılından itibaren toplamda 35 bin adet akıllı sayaç bağlantısı yapıldı. Bu çalışmayla su tüketimi daha hassas bir şekilde ölçülüp, kayıp-kaçak oranları düşürülerek verimli su yönetimi hedefleniyor. DİSKİ yetkilileri, 2025 yılı içerisinde 10 bin akıllı sayacın daha bağlantısını gerçekleştirileceğini belirterek toplam sayının 45 bin adete ulaşılacağını belirtti. Akıllı sayaç uygulamasıyla su yönetiminin daha verimli hale getirilip yurttaşlara daha güvenilir bir hizmet sunulması amaçlanıyor. Akıllı sayaç okuma sistemi, LORA (uzak mesafeli radyo frekansı haberleşme) ve M2M (makineler arası iletişim) olmak üzere iki farklı teknolojiyle hizmet veriyor. LORA, toplu abonelerde kullanılırken yüksek tüketimli ve ulaşılması zor bölgelerde ise M2M sistemi devreye giriyor. n
8 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • 02 / 2025 HABERLER ESKİ'DEN ATIK SU TESISLERINDE ENERJI TASARRUFU Eskişehir Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Atık Su Arıtma Tesisleri’nde hem enerji tasarrufu sağlıyor hem de çevresel sürdürülebilirlik ile doğal kaynakların tüketimini azaltıyor. Alpu Yolu’nda bulunan Eskişehir Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Atık Su Arıtma Tesisleri’nde karbon giderimli 1. etap tesiste günde 44.400 m3 atık su, 2. etap ileri biyolojik arıtma tesisinde ise günde 60.600 m3 atık su arıtılıyor. Atık su arıtımı esnasında çöktürme havuzlarında oluşan çamurdan fosil yakıtlara göre daha düşük sera gazı salınımına sahip çevreci biyogaz üreterek enerji tasarrufu sağlanıyor. ESKİ Atık Su Arıtma Tesisleri’nde ön çöktürme ve son çöktürmede havuzlarında oluşan çamurun çürütülmesi ile elde edilen biyogaz, tesiste bulunan iki adet ve toplam kurulu güçleri 1’er MW olan gaz jeneratörlerinde elektrik enerjisine çevriliyor. Elektrik enerjisinin yanı sıra ısı enerjisi de elde edilerek, hem çamur çürütme hem de bina ısıtma sürecinde kullanılıyor. 2024 yılında Eskişehir Su ve Kanalizasyon İdaresi çamurdan elde ettiği biyogaz ile 7.480 MWh elektrik enerjisi üreterek tesisin toplam elektrik enerji tüketiminin yaklaşık %50’sini sağladı. Ayrıca tesislerde oluşan arıtma çamurlarının bir kısmı da lisanslı firmalar tarafından alternatif yakıt olarak kullanılıyor. Çevreci atık su yönetim anlayışını geleceğe taşıyan Eskişehir Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü, enerji verimliliğini arttıran ve enerji tasarrufu sağlayan uygulamaları ile kaynakların korunmasını sağlıyor. n MESKİ, KAYIP-KAÇAKLA MÜCADELE ÇALIŞMALARINDA HIZ KESMIYOR Mersin Büyükşehir Belediyesi Mersin Su ve Kanalizasyon İdaresi (MESKİ) Genel Müdürlüğü, akustik dinleme cihazlarıyla yüzeye çıkmayan içme suyu arızalarını tespit ederek, onarmaya devam ediyor. MESKİ’nin kayıp-kaçakla mücadele kapsamında gerçekleştirdiği çalışmalar sayesinde yılda yaklaşık 3 milyon 500 bin metreküp içme suyu geri kazandırıldı. Mersin Büyükşehir Belediye Başkanı Vahap Seçer’in öncülüğünde kente temiz ve kesintisiz içme suyu temini sağlayan MESKİ, kayıp-kaçakla mücadele çalışmalarına hız kesmeden devam ediyor. SCADA Merkezi ile tüm içme suyu depolarını 7/24 izleyen MESKİ, yüzeye çıkmayan arızaları teknolojik cihazlarla tespit ederek sudaki kayıp ve kaçakları asgari düzeye indiriyor. MESKİ İşletmeler 1. Bölge Dairesi Başkanlığı’na bağlı SCADA ve Fiziki Kayıp Şube Müdürlüğü; Akdeniz, Toroslar, Yenişehir ve Mezitli ilçeleri olmak üzere merkez ve kırsal mahallelerde akustik dinleme cihazları ile yüzeye çıkmayan içme suyu arızalarını tespit etmeye devam ediyor. n
10 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • 02 / 2025 HABERLER C M Y CM MY CY CMY K İZMIR KÖRFEZI’NDE 60 BIN TON ÇAMUR ÇIKARILDI İzmir Körfezi’nin temizlenmesi için tarihinin en büyük yatırımlarından birini hayata geçiren İzmir Büyükşehir Belediyesi, Körfez dip tarama çalışmalarına devam ediyor. 1 ayı aşkın süreçte 60 bin ton malzeme çıkarıldı. İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin İzmir Körfezi’nin temizlenmesi için yaptığı dip tarama çalışmaları tüm hızıyla devam ediyor. Bostanlı açıklarının ardından Çiğli açıklarına demir atan tarama gemisi 7 gün 24 saat durmaksızın dip taramaya devam ediyor. Haziran ayına kadar ilk etapta 700 bin metreküp çamur çıkarılacak. İZSU Genel Müdürlüğü’nün üstlendiği çalışmalarda 1 ayda 60 bin ton çamur çıkarıldı. 55 GEMIYE TEKABÜL EDIYOR İzmir Körfezi’ndeki tarama ve temizlik faaliyetleri hakkında bilgi veren yüklenici firma DGN Denizcilik’te görevli inşaat mühendisi Kadir Arali, “Yaklaşık bir aydır Körfez’in kuzey aksında dip tarama çalışmalarına devam ediyoruz. Buraya geldiğimizde suyun derinliği 0 metreden yaklaşık 3.5 metreye kadar gidiyordu. Karaya doğru ilerleyerek hedefimiz dibi 200 metre genişlik 4-4 buçuk metre derinliğe çıkarmak. Karaya doğru gittikçe artık su derinliği yok oluyor. Flamingoların olduğu noktada kuşlar yuva yapabilecek konumda. Şu ana kadar yaptığımız çalışmalarda 60 bin ton malzeme çıkardık. Bu da 55 gemiye tekabül ediyor. Şu an karaya uzak olduğumuz için sadece dipte çamur görüyoruz. Karaya yaklaştıkça çeşitli evsel atık malzemelerini de görüp temizleyeceğiz” dedi. Amacımız yaşanabilir bir Körfez bırakmak İzmir’deki nüfus arttıkça kirlenme oranının da arttığını belirten Arali, “Bizler burada 7 gün 24 saat çalışıyoruz. Haziran ayına kadar 700 bin metreküp malzemeyi çıkaracağız. Daha önceki tarama çalışmaları sırasında aklınıza gelebilecek her şeyi Körfez’de gördük. Bunlar araba lastiği, bebek bezi, poşet, şişe ambalaj gibi malzemeler. Bu malzemeler ya derelerden Körfez’e geliyor ya da denize atılıyor. Ben de İzmirli bir vatandaş olarak İzmirlilere sesleniyorum. İnorganik maddeleri lütfen denize atmayın, derelere atmayın. Bizim amacımız gelecek nesillere temiz ve yaşanabilir bir Körfez bırakmak. Sizlerden de aynı gayreti bekliyoruz” diye konuştu. CANLA BAŞLA ÇALIŞMAYA DEVAM EDECEĞIZ Körfez dip tarama çalışmalarında makine teknisyeni olarak çalışan ve gece gündüz teknede tarama faaliyetlerinin aksamaması için uğraşan Recep Işıldak ise “Arkadaşlarımla vardiyalı olarak çalışıyorum. Geminin beyni makine bölümü, o yüzden burada bir aksama olmaması için bizler geceleri de burada kalarak çalışmalara katılıyoruz. Arıza olursa çalışmalar durur. İzmir Körfezi’nin temizlenmesi için canla başla çalışmaya devam edeceğiz” şeklinde konuştu. AKINTI HIZI ARTACAK, KIRLILIK AZALACAK Körfez’deki tarama çalışmaları iki etapta yürütülecek. İlk 180 günde acil olarak toplam 700 bin metreküp tarama yapılacak ve 440 milyon liraya mal olacak. Bu taramanın ardından yapılacak ikinci etapta 1 milyon 800 bin metreküp dip çamurunun taranması için ise 2025 yılında ihaleye çıkılacak. Böylelikle İZSU Genel Müdürlüğü İzmir Körfezi’nde 2 milyon 500 bin metreküplük dip taraması gerçekleştirecek. Körfez ve dere ağzı tarama çalışmaları, Körfez’deki su kalitesini artıracak ve 20 santimetre derinliklere inen körfezin karasallaşan noktalarındaki dip tarama malzemesinin alınması ile körfezin akıntı hızı artacak ve kirliliği azalacak. n
12 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • 02 / 2025 HABERLER İSU, 2024 YILINI DEĞERLENDIRDI Kocaeli Büyükşehir Belediyesi İSU Genel Müdürlüğü, kent genelinde yaptığı yatırımlar ve kullandığı teknolojik yenilikler ile şehrin altyapısını güçlendirmek, sürdürülebilir su yönetimini sağlamak ve hizmet kalitesini artırmak amacıyla Kocaeli Büyükşehir Belediyesi İSU Genel Müdürlüğü, 2024 yılında yapılan yatırımlar ve 2025 yılı hedeflerinin görüşüldüğü iki günlük değerlendirme toplantısını gerçekleştirdi. İSU Genel Müdürlüğü Toplantı Salonu’nda düzenlenen ve iki gün süren değerlendirme toplantısına; Genel Müdür Ali Sağlık, Yönetim Kurulu Üyeleri İsmail Baran, Ünal Köken, Uğur Susoy, Genel Müdür Yardımcıları, Daire Başkanları, Şube Müdürleri ile birim şef ve sorumluları katıldı. İSU Genel Müdürü Ali Sağlık’ın açılış konuşmalarının ardından, kurum bünyesinde görev alan Daire Başkanlıkları ve Şube Müdürlüklerinin 2024 yılında yaptıkları yatırımlar ve gerçekleştirdikleri projeler ile 2025 yılı hedeflerinin sunumları yapıldı. Toplantı sonunda genel değerlendirme yapan İSU Genel Müdürü Ali Sağlık, 2024 yılında gösterdikleri emek için tüm çalışanlara teşekkür etti. Türkiye’de öncü, örnek ve referans gösterilen bir konuma ulaştıklarının altını çizerek tüm kurum çalışanlarına teşekkür eden Genel Müdür Ali Sağlık: “2004-2025 yılları arasında çok büyük emek sarf ettik. Her zaman Büyükşehir Belediye Başkanımız Sayın Doç. Dr. Tahir Büyükakın’dan aldığımız emaneti daha ileriye taşıma gayretinde olduk. Şehrimizin kalkınması için 2024 yılında hayata geçirdiğimiz yatırımlar ve faaliyetlerimizde emeği geçen tüm çalışma arkadaşlarıma, gösterdikleri özveri ve üstün gayret için en içten teşekkürlerimi sunuyorum.” dedi. n SASKİ, 2025’TE IKI ARITMA TESISINI DEVREYE ALACAK SASKİ, suyun geri dönüşümüne hassasiyet göstererek sürdürdüğü çalışmalar ile Sakarya’nın kaynaklarına sahip çıkıyor. 2024 yılında içme ve atık su olmak üzere 163 milyon metreküp su arıtılırken, yıl içinde devreye alınacak iki adet arıtma tesisi ile bu rakamın ortalama 165 milyon metreküp olması hedefleniyor. Sakarya Büyükşehir Belediyesi Su ve Kanalizasyon İdaresi (SASKİ), su tüketiminin her geçen gün artış gösterdiği Sakarya’nın kaynaklarını korumak için arıtma hedeflerini devreye alacağı 2 adet yeni arıtma tesisi ile artıracak. 2024 yılı içinde gerçekleştirilen çalışmalar kapsamında 107 milyon metreküpü içme suyu, 56 milyon metreküpü de atık su olmak üzere toplam 163 milyon metreküp su arıtıldı. Su kalitesi ile Türkiye’nin önde gelen şehirlerinden olan Sakarya’da bulunan on bir adet içme suyu arıtma tesisi son teknolojik imkanları ile 24 saat aralıksız hizmet veriyor. Arıtma tesislerinde Sağlık Bakanlığı kriterlerine uygun şekilde arıtılan sular güçlü altyapı sayesinde abonelerin musluklarına güvenli şekilde ulaşıyor. Giriş suyu kalitesi ve çıkış suyu kalitesi devamlı olarak izlenen tesislerde 2024 yılı boyunca 107 milyon metreküp içme suyu arıtıldı. Sürdürülebilir ve çevreci yatırımları ile Sakarya’nın eşsiz doğasını koruma altına alan SASKİ, 2024 yılı boyunca 56 milyon metreküp suyun sağlıklı şekilde dönüşümünü sağladı. n
HABERLER KASKİ ÇAMURDAN BIYOGAZ, BIYOGAZDAN 21 MILYON TL’LIK ELEKTRIK ÜRETTI Kayseri Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Memduh Büyükkılıç, KASKİ bünyesinde hizmet veren Kayseri İleri Biyolojik Atık Su Arıtma Tesisi’nde 2024 yılında arıtılan atık sulardan oluşan birincil çamurdan biyogaz üretildiğini, biyogazın da yakılmasıyla 21 milyon TL değerinde elektrik üretildiğini açıkladı. Evsel atık suların arıtılarak alıcı ortamın kirlenmesini önlemek amacıyla kurulan Kayseri Büyükşehir Belediyesi Su ve Kanalizasyon İdaresi (KASKİ) Genel Müdürlüğü İleri Biyolojik Atık Su Arıtma Tesisleri’nde 2024 yılında da ekonomiye dev destek sağlandı. İşletmesi yapılan 33 adet konvansiyonel ve 49 adet Doğal Atık Su Arıtma Tesisi’nde 2024 yılında 71 milyon 300 bin metreküp atık su arıtıldı. Atık su arıtma çamurundan 2,8 milyon metreküp biyogaz üretilmiş, üretilen biyogazın jeneratörlerde yakılması ile de ekonomik değeri 21 milyon TL olan elektrik enerjisi elde edildi. Kayseri Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Memduh Büyükkılıç, KASKİ’nin insan ve çevre sağlığına büyük önem verdiğini, bununla birlikte atık su arıtma tesislerinde birincil çamurun çürütülerek ekonomiye önemli ölçüde katkı sağlandığına dikkat çekti. n
14 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • 02 / 2025 HABERLER MEKE GÖLÜ ATIK SU GERI KAZANIM TESISI’NIN İLK ETABI TAMAMLANDI Konya Büyükşehir Belediyesi, Karapınar’da ilk etabı tamamlanan Meke Gölü Atık Su Geri Kazanım Tesisi ile dünyanın Nazar Boncuğu’nun canlanmasına katkı sağlayacak. Konya Büyükşehir Belediye Başkanı Uğur İbrahim Altay, tesisin, Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile birlikte Karapınar’a kazandırdıkları atık su arıtma tesislerinde arıtılacak suyu Meke Gölü’ne aktaracağını belirterek, “Bu projeyle Meke Gölü, en kısa zamanda yeniden eski güzel görüntüsüne kavuşacak” dedi. Konya Büyükşehir Belediyesi, Karapınar’da ilk etabı tamamlanan Meke Gölü Atık Su Geri Kazanım Tesisi Projesi’ni sürdürüyor. Konya’nın turizm, çevre ve tarım alanındaki stratejik hamlelerinden biri olan projeyle, Meke Gölü’nün eşsiz güzelliklerini koruyarak geleceğe taşımak mümkün olacak. Konya Büyükşehir Belediye Başkanı Uğur İbrahim Altay, “Dünyanın Nazar Boncuğu” olarak bilinen Meke Gölü’nü koruma ve yaşatma hedefiyle Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile birlikte Karapınar’a kazandırdıkları atık su arıtma tesislerinde arıtılacak suyu göle aktaracaklarını söyledi. Projenin, su kaynaklarının verimli kullanımı konusunda örnek teşkil edeceğini belirten Başkan Altay, “İlk etabını tamamladığımız ve çalışmaları devam eden Meke Gölü Atık Su Geri Kazanım Tesisimiz, Meke Gölü’ne toplamda 8,5 kilometrelik bir iletim hattı üzerinden besleme yapacak. Günlük 7 bin metreküp, yıllık 2,5 milyon metreküp arıtılmış suyun Meke Gölü’ne aktarılacağı proje kapsamında hem bölgemizin ekolojik dengesi korunacak hem de turizme katkı sağlanacak. Bu projeyle Meke Gölü, en kısa zamanda yeniden o eski güzel görüntüsüne kavuşacak. Aynı zamanda bölgedeki biyolojik çeşitliliğin sürdürülmesi de sağlanmış olacak” dedi. n
HABERLER SASKİ, SAMSUN’DA BIR YILDA MILYONLARCA METREKÜP ATIK SU ARITTI Samsun Büyükşehir Belediyesi Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü (SASKİ) işlettiği 29 adet atık su arıtma tesisi ile yüzde 100 atık su arıtma gerçekleştirerek, 2024 yılında 79 milyon 815 bin 481 metreküp atık su arıttı. İnsan sağlığını önceledikleri ve çevrenin korunmasına büyük önem verdiklerini ifade eden Büyükşehir Belediye Başkanı Halit Doğan, “2024 yılında 79 milyon metreküp atık su arıtılarak çevreye zararsız hale getirildi. Her yatırımda çevremizi, şehrimizi ve insanımızı korumak için hassasiyetle çalışıyoruz” dedi. Tarım, sanayi, spor, kültür ve turizm kenti olan Samsun; Büyükşehir Belediyesi’nin yaptığı altyapı yatırımları, arıtma ve entegre çevre tesisleri, teknolojik projeler ve uyguladığı sıfır atık ilkesi ile Türkiye’nin öncü kentlerinden biri konumunda. Mavi ve yeşilin ahenk oluşturduğu sahil şehrinde çevre temizliği ile halkın sağlığına üst düzey önem veren Belediye, Samsun Su ve Kanalizasyon İdaresi (SASKİ) Genel Müdürlüğü bünyesinde 29 atık su arıtma tesisi işletiyor. Uluslararası standartlara sahip 9 adet ileri biyolojik, 6 biyolojik, 9 paket, 4 doğal arıtma ve 1 adet stabilizasyon havuzu olan tesisler, çevre hassasiyeti açısından da kritik rol oynuyor. n
16 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • 02 / 2025 HABERLER DOĞA PET, TOMRA ILE PET GERI DÖNÜŞÜMÜNDE KALITEYI ZIRVEYE TAŞIYOR Doğa Holding, geri dönüşüm alanına güçlü bir giriş yaparak Türkiye’deki yatırım portföyünü genişletiyor. Holding bünyesinde faaliyete başlayan Doğa PET, TOMRA’nın sensör tabanlı ayıklama makinelerini kullanarak tüketim sonrası petlerden gıda ve tekstil uygulamaları için uygun, en yüksek kalitede PET çapak ve rPET granül üretimi yapıyor. 2024 Ağustos ayının sonunda faaliyete başlayan tesis, gelişmiş teknolojiler sayesinde maksimum saflık seviyelerine ulaşarak Türkiye ve Avrupa’nın önde gelen geri dönüşüm tesislerinden biri olmayı hedefliyor. Doğa PET, Türkiye'nin en modern geri dönüşüm tesislerinden biri olma yolunda önemli bir adım atıyor. Kırklareli Organize Sanayi Bölgesi’nde bulunan 25.000 m2 kapalı alan olmak üzere toplam 86.000 m2’ye sahip tesisinde ilk etapta ayda 4.200 ton üzerinde PET şişeyi işleyerek 3.000 ton/ ay PET çapak ve 2.000 ton/ay rPET granül üretiliyor. Tesiste kurulumu yapılan dört adet TOMRA AUTOSORT™ genel ayıklama makinesi, iki adet INNOSORT™ FLAKE ve iki adet AUTOSORT™ FLAKE çapak ayıklama makineleri, yüksek ürün kalitesi ve kapasitesini destekliyor. Müşteri taleplerine göre en yüksek kalitede ve farklı içerik sınıflarında üretilen PET çapaklar, PET Levha üretimi için sunulabilirken rPET granüller, ağırlıklı olarak şişeden şişeye geri dönüşüm ve yüksek kalite tekstil uygulamaları için ihraç ediliyor. Doğa Holding, yenilenebilir kaynaklar ve döngüsel ekonomiyi destekleyen yeni yatırımlar üzerine yoğunlaşıyor. Doğa PET ile ilk etapta 30 milyon Euro üzerinde yatırım yapan holding, geri dönüşümün lokomotif alanlarından biri olmasını planlıyor. Doğa PET Genel Müdürü Dr. Selçuk Gökhan Gerlikhan; “Türkiye’de PET geri dönüşümü son yıllarda önemli bir ivme kazansa da halen gerçek potansiyeline ulaşmış değil. Öte yandan artık gelinen noktada PET atıklarının ikincil malzeme olarak daha düşük değerde (downcycle) geri dönüştürülmesi değil, gelişmiş teknolojik altyapı ile orjinal hammaddeye yakın özelliklerde geri kazanılması önem taşıyor. Bu alandaki boşluğu görerek titiz bir fizibilite çalışması gerçekleştirdik ve yatırım yapma kararı aldık. TOMRA, projemizin başından beri yanımızda oldu. Tesisimizde 8 ayrı TOMRA makinemiz aktif olarak çalışmaya başladı. Müşterilerimiz tarafından da TOMRA'nın çözümleri sektörümüzde referans olarak kabul ediliyor. Bu doğrultuda hatlarımızı geliştirerek yapacağımız yeni yatırımlarımız ile TOMRA makinelerimizin sayısını da arttırmayı planlıyoruz” şeklinde açıklıyor. Tesisin kurulum sürecinde inovasyonu ön planda tutan Doğa PET, geri dönüştürülmüş nihai ürünleri Avrupa ülkeleri başta olmak üzere ihracat etmeyi planlıyor. Doğa PET’in bu alandaki yatırımlarında en büyük motivasyonlarından biri, regülasyonlar doğrultusunda ambalaj ve tekstil sektöründe dünya markalarının geri dönüştürülmüş içeriğe olan talebi oluyor. Faaliyete başlamaları üzerinden kısa bir süre geçmesine rağmen çok hızlı şekilde hedeflenen saflık seviyelerine ulaşıldığını belirten Dr. Gerlikhan, şöyle açıklıyor; “Saflık seviyelerini polimer ve renk olarak iki kategoride değerlendiriyoruz. Polimer bazında nihai ürünün yüzde 99,998 saflık seviyesine sahip olmasını hedefledik ve bunu başardık. Renk olarak ise nihai ürünümüzde yüzde 99 oranında şeffaf PET içeren saflık seviyeleri elde etmeyi amaçlıyorduk. Bu, açık mavi PET dahil olmak üzere nihai üründe diğer renklerin yüzde 1’in altına düşürebilmesi anlamına geliyor. Geldiğimiz noktada ise renk farklılıklarını yüzde 0,5’in altına düşürerek beklentimizin ötesine geçtik.” n
BİYOGAZ ve ATIKSU ARITMA TEKNOLOJİLERİ İÇİN PROFESYONEL ÇÖZÜMLER... BIODESULF BIYOGAZ ÇEVRE TEKNOLOJILERI Merkez: Bahçelievler Mah. Yıldızlı Sok. Emre Apt. No: 11/1 Bahçelievler/İstanbul Şube: Halkalı Merkez Mah. 1. Posta Sok. Cadde 24 No: 12/138 Halkalı-Küçükçekmece/İstanbul Tel: +90 (212) 813 36 81 Mobil Phone: +90 (532) 612 73 17 info@biodesulf.com • www.biodesulf.com
18 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • 02 / 2025 HABERLER BURSA BÜYÜKŞEHIR’DEN TARIMSAL SULAMAYA BÜYÜK YATIRIM Bursa Büyükşehir Belediyesi tarafından kırsal kalkınmanın sağlanması hedefiyle Orhaneli, Keles, İnegöl, Gemlik ve İznik ilçelerine sulama göletleri kazandırılıyor. BUSKİ aracılığıyla yapılan yatırımlar sayesinde yaklaşık 2.000 dekarlık tarım arazisi sulama suyuyla buluşturulacak. Bursa Büyükşehir Belediyesi BUSKİ Genel Müdürlüğü Su Tesisleri Dairesi Başkanlığı, kırsaldaki üreticilere can suyu olacak olan sulama göletlerinin yapım çalışmalarını tüm hızıyla sürdürüyor. Gemlik Şükriye, İnegöl Dipsizgöl, Keles Menteşe ve Orhaneli Gümüşpınar sulama göletlerindeki yapım işleri tamamlanırken, İznik Kırıntı-Özekdere sulama göletindeki çalışmaların da Mart ayında bitirilmesi hedefleniyor. Bursa Büyükşehir Belediyesi Başkanı Mustafa Bozbey, Bursa’nın bereketli topraklarının potansiyelini artırmak ve üreticileri desteklemek amacıyla 17 ilçede yatırımları sürdürdüklerini söyledi. Bu doğrultuda gölet ve sulama tesisi çalışmalarının devam ettiğini belirten Başkan Bozbey, “2016 ve sonrasında ihalesi yapılmış olan ve bir türlü yapımı tamamlanamayan gölet ve sulama tesislerini, biz göreve geldikten sonra hızlı bir şekilde ele aldık. Ekiplerimiz yoğun mesai harcayarak çalışmaları büyük oranda bitirdi. Menteşe, Kırıntı-Özekdere ve Dipsizgöl göletlerinin sulama hatları hazır olup, kış aylarında dolmasının ardından yaz mevsiminde vatandaşın kullanımına sunacağız. Gümüşpınar ve Şükriye’nin sulama tesislerini de yıl içerisinde ihale edeceğiz ve ardından çalışmaları hızlıca tamamlayarak bölge halkının hizmetine açacağız. Yaklaşık 110 milyon TL’ye mal olan 5 göletimizle birlikte 2.000 dekara yakın tarım arazisini sulama suyuyla buluşturacağız ve bu toprakların bereketini artırarak, çiftçimizin geleceğe daha güvenle bakmasını sağlayacağız” dedi. n TESKİ, ENTEGRE YÖNETIM SISTEMLERINI STRATEJIK HEDEFLERLE BULUŞTURDU Tekirdağ Su ve Kanalizasyon İdaresi (TESKİ), Entegre Yönetim Sistemleri kapsamında 2025 yılı hedeflerini belirledi. Genel Müdür Mehmet Ali Şişmanlar başkanlığında düzenlenen Yönetimin Gözden Geçirmesi Toplantısı’nda kalite, çevre, enerji ve bilgi güvenliği gibi birçok alanda TESKİ’nin çalışmaları masaya yatırıldı. Toplantıda, TESKİ’nin ISO 9001 (Kalite), ISO 45001 (İş Sağlığı ve Güvenliği), ISO 14001 (Çevre) ve ISO 50001 (Enerji Yönetimi) gibi uluslararası standartlara uygun olarak yürüttüğü çalışmalar değerlendirildi. Tesisler, Çevre Koruma ve Kontrol, Arıtma Tesisleri ile Destek Hizmetleri daire başkanlıklarından gelen sunumlarla, su ve kanalizasyon hizmetlerinin iyileştirilmesi, dijitalleşme ve çevre dostu projeler gibi başlıklar öne çıktı. 2024 yılı boyunca hayata geçirilen projelerin hem operasyonel başarıyı hem de vatandaş memnuniyetini artırdığı belirtildi. TESKİ, 2025 yılında entegre yönetim sistemlerini daha etkin bir şekilde uygulamayı hedefliyor. Toplantıda alınan kararlarda, “sıfır hata”, “enerji tasarrufu” ve “çevresel sürdürülebilirlik” kavramları ön plana çıktı. Ayrıca, bilgi güvenliği ve kişisel veri koruma politikalarının güncellenmesi, Ar-Ge yatırımlarının artırılması ve yenilikçi projeler için kaynakların etkin planlanması kararlaştırıldı. n
20 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • 02 / 2025 HABERLER TÜRKIYE’DE 131 SULAK ALAN KORUMA ALTINDA Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, su arzının sağlanması, tarımsal üretim ve turizm gibi faaliyetler açısından büyük önem taşıyan sulak alanların korunup sürdürülebilirliği için büyük gayret gösterdiklerini belirterek, “Ramsar Alanları ile birlikte ülkemizde 59'u ulusal önemi haiz sulak alan, 58'i ise mahalli önemi haiz sulak alan olmak üzere toplam 1 milyon 186 bin 466 hektar büyüklüğünde 131 adet sulak alan ilan edilerek koruma altına alınmıştır” ifadelerini kullandı. Bakan Yumaklı, 2 Şubat “Dünya Sulak Alanlar Günü” nedeniyle yaptığı yazılı açıklamada, yağmur ormanlarından sonra biyolojik olarak en üretken ekosistemler olan sulak alanların, gerek ekolojik dengenin sağlanmasında, gerekse biyolojik çeşitliliğin korunmasında büyük önem taşıdığını, aynı zamanda da yöre ve ülke ekonomisine çok büyük katkıları bulunduğunu vurguladı. Sulak alanların içme suyu sağlama, taşkın kontrolü, yeraltı sularının beslenmesi, sediman ve besin depolama, iklim değişikliğinin kontrolü, doğal arıtma, tarım, hayvancılık, balıkçılık, saz kesimi, turizm, kültürel kullanım ve rekreasyonel alan olarak fonksiyonlar üstlendiğini aktaran Yumaklı, bu bakımdan, sulak alanların korunması ve geliştirilmesinin en önemli sorumluluklarından biri olduğuna dikkati çekti. Sulak Alanların Korunması Sözleşmesine (Ramsar Sözleşmesi) 1994 yılında dahil olan Türkiye'nin, 30 yıllık süreçte toplam büyüklüğü 184 bin 487 hektar olan 14 sulak alanı (Sultan Sazlığı, Seyfe Gölü, Burdur Gölü, Manyas (Kuş) Gölü ve Göksu Deltası, Akyatan Lagünü, Kızılırmak Deltası, Uluabat Gölü ve Gediz Deltası, Yumurtalık Lagünü, Meke Gölü, Kızören Obruğu, Kuyucuk Gölü ve Nemrut Kalderası) sözleşme listesine Ramsar Alanı olarak aldığını hatırlatan Yumaklı, sulak alanların korunmasına yönelik yoğun çalışmalar yürütüldüğünün altını çizdi. BAKAN YUMAKLI, GERÇEKLEŞTIRILEN FAALIYETLER ILE ILGILI ŞU BILGILERI AKTARDI: “Ülkemizde, 2002 yılında yapılan mevzuat revizyonu çerçevesinde 2872 sayılı Çevre Kanunu'nun 9. maddesi (e) bendi ile sulak alanların doldurulması ve kurutulması yasaklanmıştır. Aynı yıl yürürlüğe giren Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği ile sulak alanlarla ilgili koruma ve kullanım ilkeleri, koruma bölgelerinin tespiti ve uygulama esasları, Ramsar Alanlarının ilan süreci ve Ulusal Sulak Alan Komisyonunun görev ve çalışma usulleri belirlenmiştir. Yönetmelik ile oluşturulan Ulusal Sulak Alan Komisyonu, gerek sulak alanlarla ilgili gerekse tabiatı koruma başlığı altında ilgili kurumlardan oluşan ülkemizdeki ilk komisyon olmuştur. Bu minvalde, Ramsar Alanları ile birlikte ülkemizde 59'u Ulusal Önemi Haiz Sulak Alan, 58'i Mahalli Önemi Haiz Sulak Alan olmak üzere toplam 1 milyon 186 bin 466 hektar büyüklüğünde toplam 131 adet sulak alan ilan edilerek koruma altına alınmıştır.” Türkiye'nin ulusal sulak alan envanterinin çıkarılmasına yönelik Bakanlık bünyesindeki Doğa Koruma ve Milli Parklar (DKMP) Genel Müdürlüğü tarafından yürütülen çalışmada sona yaklaşıldığını bildiren Yumaklı, “DKMP Genel Müdürlüğümüzce kurulan Ulusal Sulak Alan Yönetim Bilgi Sistemi ile tüm sulak alanlarımız kayıt altına alınmaktadır. Bugüne kadar toplam büyüklüğü 1,6 milyon hektar olan 6 bin 766 adet sulak alanı sisteme kaydettik. SAYBİS adını verdiğimiz sistem ile ülkemizdeki kayıt altına alınan tüm sulak alanların bilgileri burada toplanmakta ve halkımıza sunulmaktadır. Öte yandan, yönetim bilgi sistemimiz yalnızca envanter içermekle kalmayıp statülü sulak alanlarda verilen sulak alan faaliyetlerine yönelik izinler de sistem üzerinden yürütülmektedir. Halkımız da sulak alanlar ile ilgili başvuruları e-Devlet üzerinden kolaylıkla yapabilmektedir.” ifadelerini kullandı. n
22 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • 02 / 2025 GÜNCEL II. SUKİ ZIRVESI'NDE SÜRDÜRÜLEBILIRLIK VE YAPAY ZEKA TARTIŞILDI İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi (İSKİ), su yönetiminde yapay zekâ ve sürdürülebilirlik konularına odaklanan II. Su ve Kanalizasyon İdareleri Zirvesi'ne ev sahipliği yaptı. İstanbul'da düzenlenen zirve, “Suyun Hafızasına Yolculuk: Yapay Zekâ ile Sürdürülebilir Bir Gelecek” temasıyla gerçekleşti. Zirveye Türkiye’nin su yönetiminde dijital dönüşüme liderlik eden isimler katıldı. Zirvede İSKİ Genel Müdürü Doç. Dr. Şafak Başa, İBB İştirakler Teknoloji Grup Başkanı Erol Özgüner, İSKİ yöneticileri ile 20 büyükşehir belediyesinin su ve kanalizasyon idaresi bilgi işlem dairesi başkanları ve yöneticileri yer aldı. Adana, Ankara, Antalya, Aydın, Balıkesir, Bursa, Denizli, Diyarbakır, Eskişehir, Gaziantep, İzmir, Kahramanmaraş, Manisa, Mersin, Muğla, Ordu, Şanlıurfa, Tekirdağ ve Van SUKİ Bilgi İşlem Dairesi başkan ve yöneticileri, deneyimlerini paylaşarak geleceğe yönelik projeksiyonlar oluşturdu. Etkinlikte ayrıca sektörün önde gelen teknoloji kurumlarının yöneticileri ve akademisyenler de yer aldı. Gartner Başkan Yardımcısı Yunus Özdemir, Sürdürülebilir Yaşam Okulu Kurucusu Aslı Dede, İTÜ Öğretim Üyesi Doç. Dr. Caner Güney ve Teknoloji Yazarı Serhat Ayan, sürdürülebilirlik ve yapay zekâ üzerine sunumlar gerçekleştirerek katılımcılara dünyada yaşanan son gelişmeleri aktardı. İMAMOĞLU: ÜLKEMIZI GELECEĞE TAŞIYACAK ESAS KONULARI TARTIŞMALIYIZ Türkiye Belediyeler Birliği ve İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu, zirveye bir mesaj ile katıldı. Ekrem İmamoğlu mesajında “İstanbul’un köklü kuruluşu İSKİ’nin, yapay zekâ temalı bir zirveye ev sahipliği yaparak su ve kanalizasyon idareleri ile teknoloji uzmanları ve akademisyenlerini bir araya getirmesi son derece anlamlı ve kıymetli. İSKİ’nin yeni dönemde dijital dönüşüm ve yapay zekâ çalışmaları ile teknolojiyi hayatımıza katması oldukça önemli. Yapay zekâ artık geri dönülmez şekilde dünya gündeminin merkezine yerleşmiş durumda. İşte ülkemizi ve milletimizi geleceğe taşıyacak esas tartışma konuları tam da bunlar olmalı. Biz kamu yöneticileri olarak bu gelişmeleri yakından takip etmek ve gerekli adımları atmak zorundayız çünkü yeni bir ekonomi düzeni oluşuyor. Önümüzdeki 10 yıl içinde yapay zekâ sektörünün 30 trilyon dolarlık bir ekonomi yaratması bekleniyor. Türkiye, bu kez bu treni kaçırmamalı ve ön saflarda yer almalıdır’’ dedi.
24 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • 02 / 2025 İSKİ GENEL MÜDÜRÜ BAŞA: YAPAY ZEKA, SÜRDÜRÜLEBILIR BIR GELECEĞIN ANAHTARI OLABILIR İSKİ Genel Müdürü Doç. Dr. Şafak Başa, küresel ısınmanın yol açtığı su stresi ve kaynak kıtlığına dikkat çekerek, dijital dönüşüm ve yapay zekânın sürdürülebilir bir geleceğin anahtarı olabileceğin vurguladı. Başa, İSKİ'nin İstanbul'da yürüttüğü çalışmalara değinerek, 10 farklı su kaynağından 24 adet içme suyu arıtma tesisi ve 23.000 kilometrelik içme suyu hattı ile günlük ortalama 3 milyon metreküp suyu yaklaşık 20 milyon İstanbulluya ulaştırdıklarını belirtti. YAPAY ZEKA DESTEKLI PROJELER ILE SU KAYIPLARI MINIMUM SEVIYEYE İNDIRILECEK Başa, yapay zekâ ve dijital dönüşümün İSKİ'ye rehberlik ettiğini belirterek 2024 yılında tamamlanan “Yapay Zekâ Destekli Tüketim Tahminleme Projesi” ile İstanbul'un su tüketimini mahalle bazında tahminleyebildiklerini söyledi. Başa, 2025 yılında ise idari kayıplar ve bölgesel arızalarla ilgili tahminleme projelerini hayata geçireceklerini ifade etti. Mevcut uygulamalara yapay zekâ entegrasyonları yaparak iş verimliliğini ve vatandaş memnuniyetini artırmayı hedeflediklerini belirten Başa, “Suyu sadece bugünün değil, gelecek nesillerin de hakkı olarak görüyoruz. Her damlasını korumak ve akıllıca yönetmek zorundayız. Yapay zekâ, işte bu sorumluluğumuzda bize yol gösterecek, rehberlik edecek en önemli araçlardan biri olacak gibi gözüküyor.” dedi. İSKİ, DIJITAL DÖNÜŞÜMDE 900 MILYON TL'NIN ÜZERINDE YATIRIM YAPTI İSKİ Genel Müdürü Doç. Dr. Şafak Başa, İSKİ’nin dijital dönüşüm için son 5 yılda 900 milyon TL'nin üzerinde yatırım yaptığını ve 102 dijital dönüşüm projesine imza attığını belirtti. Bu projelerin sonuçlarından bahseden Başa, abonelerin işlemlerini online olarak daha hızlı gerçekleştirebildiğini, dijital kanallardan yapılan mukavele sayısının 2,6 kat arttığını, vezne tahsilat hızının 7,9 kat artarak veznelerdeki bekleme sürelerinin azaldığını ve dijital fatura sayısının 700 bine yaklaştığını ifade etti. Başa, tüm bu dijital dönüşüm, altyapı çalışmalarının da büyük katkısıyla arızalara müdahale süresinin %80 oranında azalarak ortalama 5 saate indiğini söyledi İŞBILEN: ÖNCELIĞIMIZ SÜRDÜRÜLEBILIRLIK Zirvede konuşan İSKİ Bilgi İşlem Dairesi Başkanı Tayfun İşbilen ise sürdürülebilirlik ve yapay zekanın artık hayatımızın merkezinde yer aldığını belirterek “Önümüzdeki yıllarda bu iki kavramı önceliklendirmeyen projelerin başarılı olamayacağını’’ söyledi. Birleşmiş Milletler’in 17 Sürdürülebilir Kalkınma Hedefi arasında “Temiz Su ve Sanitasyon”, “İklim Eylemi”, “Sudaki Yaşam” ve “Sürdürülebilir Şehirler” gibi birçok başlığının su idarelerinin doğrudan sorumluluk alanına girdiğini ifade eden İşbilen “Bu maddeler işimizi ne kadar ciddiye almamız gerektirdiğini bir kez daha gösteriyor. Gelecek nesillere yaşanabilir bir dünya bırakmak için kaynaklarımızı bilinçli kullanmak zorundayız. Özellikle su gibi temel bir yaşam kaynağının korunması, yalnızca bugünü değil, geleceği de güvence altına almak demek’’ diye konuştu. “YAPAY ZEKA DEVRIMINI KAÇIRMAYALIM” Son yüzyılda elektriğin yaygınlaşması, otomobilin icadı, internetin ortaya çıkışı ve akıllı telefonların insan hayatına girmesi gibi birçok dönüm noktaları olduğunu ifade eden İşbilen, “Bu teknolojik gelişmeler, üretim süreçlerini hızlandırdı, iletişim imkanlarını geliştirdi, bilgiye erişimi kolaylaştırdı ve küreselleşmeyi hızlandırdı. Bu dönüşümleri zamanında yakalayan ülkeler refah seviyelerini yükseltti, vatandaşları zenginleşti. Türkiye ise maalesef tıpkı endüstri devrimindeki gibi, teknolojik dönüşümlerde de takipçi durumunda kaldı. Geçmişte endüstri devrimini kaçıran Türkiye, bugün yapay zeka alanında benzer bir hata yapma lüksüne sahip değil. Teknoloji, bize bu geri kalmışlığı telafi etmek ve hatta lider ülkeler arasına girmek için altın bir fırsat sunuyor.’’ ifadelerini kullandı. ATAKÖY İSKİ İLERI BIYOLOJIK ATIK SU ARITMA TESISI ZIYARETI Katılımcılar etkinliğin ikinci gününde Ataköy İSKİ İleri Biyolojik Atık Su Arıtma Tesisi’ni ziyaret etti. Tesislerde incelemelerde bulunan ziyaretçiler yetkililerden bilgi aldı. n GÜNCEL
26 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • 02 / 2025 ÇEVRE KARBON TICARETININ KÜRESEL EKONOMIYE ETKILERI DİLEK AŞAN TAKSİM DANIŞMANLIK HIZMETLERİ KURUCU GENEL MÜDÜRÜ GLOBAL RAPORLAMA UZMANI Karbon ticareti, sera gazı emisyonlarını azaltma hedefi doğrultusunda ekonomik teşvikler yaratarak küresel iklim krizine çözüm sunmayı amaçlayan önemli bir mekanizmadır. Bu sistem, işletmelere ve hükümetlere, karbon emisyonlarını sınırlandırma veya bu emisyonlara yönelik bir fiyat mekanizması oluşturma konusunda fırsatlar sağlar. Temel olarak iki ana modelden oluşur: karbon kredisi (carbon credits) ve karbon ticareti sistemi (cap-andtrade). Karbon ticaretinin küresel ekonomiye etkileri, çevresel, finansal ve ticari boyutlarda geniş bir yelpazeye yayılarak hem fırsatlar hem de zorluklar yaratır. Karbon ticaretinin en önemli ekonomik etkilerinden biri, çevreye duyarlı bir ekonomik dönüşümü teşvik etmesidir. Karbon ticareti sistemleri, karbon salımına bir maliyet atayarak işletmeleri ve bireyleri daha düşük karbonlu enerji kaynaklarına yönelmeye teşvik eder. Karbon salımına fiyat belirlenmesi, fosil yakıtlardan yenilenebilir enerjiye geçişi hızlandırır ve temiz enerji teknolojilerine yapılan yatırımları artırır. Bu süreç, küresel ekonomide yeni iş alanlarının ve endüstrilerin oluşmasına olanak tanırken, enerji verimliliği projelerinin de hız kazanmasını sağlar. Karbon ticaretinin küresel ekonomiye diğer bir etkisi, ticaret akışlarını ve rekabet koşullarını yeniden şekillendirmesidir. Karbon emisyonlarına yönelik maliyetler, üretim süreçlerinin karbon yoğunluğu yüksek olan sektörlerde maliyet artışına neden olabilir. Bu durum, düşük karbonlu üretim yapan ülkeler ve işletmeler için rekabet avantajı yaratırken, karbon yoğun üretim yapan ülkeler için ticaret dezavantajlarına yol açabilir. Özellikle karbon ticareti sistemi uygulamayan ülkelerden ithal edilen mallar, "karbon kaçağı" riskini doğurabilir. Bu nedenle, birçok ülke ve bölge, sınırda karbon düzenlemeleri gibi mekanizmalarla karbon ticareti politikalarını küresel ölçekte daha etkin hale getirmeyi hedeflemektedir. Karbon ticareti, finansal piyasalara da önemli etkilerde bulunur. Karbon kredileri ve emisyon izinleri, finansal araçlar olarak işlem görebilir ve bu da karbon piyasalarının ortaya
ÇEVRE çıkmasına yol açar. Bu piyasalar, şirketlerin karbon azaltım hedeflerine ulaşmalarını sağlarken, aynı zamanda yatırımcılar için yeni bir yatırım alanı sunar. Karbon ticareti sistemlerinin etkin çalışması, piyasada fiyat istikrarının sağlanması ve emisyon azaltımı hedeflerinin net bir şekilde belirlenmesiyle mümkündür. Ancak, karbon piyasalarında spekülasyon ve fiyat dalgalanmaları, mekanizmanın etkinliğini azaltabilir ve ekonomik belirsizliklere yol açabilir. Karbon ticareti, gelirlerin yeniden dağıtımını etkileyen bir mekanizma olarak da değerlendirilebilir. Karbon fiyatlandırmasından elde edilen gelirler, hükümetler tarafından yeşil enerji projelerine, altyapı yatırımlarına veya karbon etkilerinden en çok etkilenen kesimlere destek olarak yönlendirilebilir. Bu durum, ekonomik eşitsizliklerin azaltılmasına katkıda bulunabilirken, aynı zamanda iklim değişikliğiyle mücadeleye daha güçlü bir finansal kaynak yaratır. Karbon ticaretinin küresel ekonomiye etkileri, sektörler ve bölgeler arasında farklılık gösterir. Örneğin, enerji, çelik, çimento gibi karbon yoğun sektörler, karbon ticareti sistemlerinden daha fazla etkilenirken, yenilenebilir enerji, enerji verimliliği ve çevre dostu teknoloji sektörleri bu sistemlerden fayda sağlayabilir. Ayrıca, gelişmekte olan ülkeler, karbon ticareti sistemlerine uyum sağlamak için finansal ve teknik destek gereksinimi duyabilir. Bu tür destekler, hem karbon ticaretinin etkinliğini artırabilir hem de küresel düzeyde daha adil bir ekonomik dönüşüm sağlayabilir. Karbon ticareti, küresel ekonomiye çevresel sürdürülebilirlik odaklı bir dönüşüm fırsatı sunarken, aynı zamanda ciddi yapısal değişikliklere yol açmaktadır. Bu mekanizma, karbon salımını azaltma hedeflerine ulaşmada güçlü bir araç olmasının yanı sıra, ekonomik büyüme, ticaret ve istihdam üzerinde önemli etkiler yaratır. Ancak, karbon ticaretinin başarılı olması için uluslararası iş birliği, şeffaf ve etkin bir yönetim sistemi ve güçlü piyasa mekanizmaları gereklidir. Geleceğin küresel ekonomisi, karbon ticareti gibi yenilikçi çözümlerin etkin şekilde uygulanmasına bağlı olarak şekillenecek ve iklim değişikliğiyle mücadelede daha güçlü bir temel oluşturacaktır. n Anahtar Teslim Çamur Proses Çözümleri... ✔ Solar çamur kurutma tesisi ve ekipmanları ✔ Termal çamur kurutma tesisi ve ekipmanları ✔ Çamur besleme ve iletim sistemleri ✔ Termal hidroliz prosesi ✔ Kojenerasyon ekipmanları ve gaz balonu temini ve kurulumu 200.000 m2’yi aşkın solar çamur kurutma tesisi kurulu alanı
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=